جرم انتشار تصاویر مبتذل در فضای مجازی

 

جرم انتشار عکس و فیلم مستهجن در فضای مجازی 

امروزه با توجه به همه گیر شدن استفاده از فضای مجازی و فراوانی اپلیکیشن ها و برنامه هایی نظیر واتساپ و تلگرام و اینستاگرام و....متاسفانه عده ای پیدا میشوند که قصد آن ها سو استفاده از این فضا می‌باشد در ادامه به بررسی عنصر قانونی  و مجازات انتشار عکس و فیلم در فضای مجازی و سایبری می پردازیم ؛ هرچند امروزه اکثر سایتهای منتشر کننده فیلم های مبتذل و عکسهای مبتذل و داستان های مبتذل نه‌تنها فیلتر شدند بلکه به صورت کامل از بین رفتند و تنها سایت های خارجی در این زمینه وجود دارند ن حال باز هم همچنان مکان‌های وجود دارند که بتوان این عکس‌ها و فیلم‌ها را منتشر نمود مثلاً همین سایت های پورنوگرافی خارجی و یا سایت هایی مثل اینستاگرام و توییتر. 

 

در ابتدا به بررسی جرم انتشار عکس و فیلم خصوصی می پردازیم و سپس در ادامه به بررسی انتشار عکس و فیلم مستهجن در فضای مجازی خواهیم پرداخت . قانون گذار در دو ماده ۷۴۴ و ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی به بررسی و جرم انگاری این بزه پرداخته است :

 

 

 ماده ۷۴۴ قانون مجازات اسلامی

 

هرکس به وسیله سامانه‎های رایانه‎ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون(۵.۰۰۰.۰۰۰)ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰)ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

تبصره ـ چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد.

البته اگر تغییر یا تحریف به صورت مستهجن نباشد معمولا حکم زندان داده نمی شود و همان جریمه نقدی محاسبه می شود.

 

ماده ۷۴۵ قانون مجازات اسلامی

 

هرکس به وسیله سامانه‎های رایانه‎ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون(۵.۰۰۰.۰۰۰)ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰)ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. در این مورد معمولاً بیشترین جریمه یک ریالی در نظر گرفته می شود۷ صندوق‌های گرفته می‌شود که معمولاً می‌توان آن را در بار اول به جریمه نقدی تبدیل کرد. 

 

باید توجه داشت  از آنجایی که این جرم در زمره جرایم رایانه ای قرار دارد لذا برای تحقق آن، انتشار، حتما باید به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی انجام شود. بنابراین انتشار، از طریق پوستر و اعلامیه و… تحت این ماده قابل مجازات نیست بلکه مواد دیگری به آن اختصاص داده شده است. یعنی جرم هایی که در این زمینه منطقی برای دادگاه می شوند باید ابتدا توسط پلیس فتا تایید شده باشد و برای بررسی و اعلام نظر به دادسرا و یا دادگاه ارسال گردد. 

 

مطابق ماده (۷۴۵)، عمل انتشار فیلم و عکس باید بدون رضایت قربانی صورت گرفته باشد. همچنین به دستور قانون یا مقامات قضایی نیز نباشد.

 

 فیلم یا عکس یا صوت متعلق به دیگری باشد. بنابراین، انتشار فیلم و عکس یا صوت خود شخص، تحت این ماده قابل مجازات نمی باشد بلکه در صورت دارا بودن شرایط خاص، مثلا مستهجن بودن، تحت مواد دیگری قابل پیگیری می باشد.

 

فیلم یا عکس یا صوت دیگری، حتما باید منتشر شود یا به گونه ای در دسترس دیگران قرار گرفته باشد. یعنی به گونه ای باشد که صدق عنوان انتشار کند. بنابراین اینکه شما فیلم یا عکس را برای دوست نزدیک تان ارسال کنید مصداق این مواد قانونی نمی شود. 

 

شخص عمدا و با سوء نیت و آگاهانه این عمل را مرتکب شده باشد و چنانچه از روی سهو خطا باشد تحت این ماده قابل پیگرد نیست.البته معمولاً این جرایم عمدی در نظر گرفته می‌شود چون بعید به نظر می رسد کسی به صورت سهوی چنین اشتباهی انجام دهد و اگر حتی به صورت سهوی هم چنین اشتباهی انجام داده باشد اثبات آن بسیار سخت است. 

 

 شخص قربانی از ارتکاب این جرم، ضرر ببیند و یا این عمل، عرفا موجب هتک حیثیت او شود. بنابراین، برای تحقق این جرم، باید نتیجه ای از آن حاصل شود و صرف ارتکاب آن بدون ایراد ضرر و هتک حیثیت، جرم نیست.

 

مطابق ماده(۷۴۴)، ناظر به موردی است که مرتکب، ابتدا، فیلم یا عکس یا صوت دیگری را تغییر یا تحریف می کند و سپس آن را منتشر می کند. برای مثال از طریق فتوشاپ باشد. بنابراین برای اعمال مجازات، طبق این ماده، لازم است که مرتکب ابتدا به تغییر و تحریف، پرداخته باشد.

 

مجازات انتشار عکس و فیلم مستهجن در فضای مجازی 

 

قانونگذار در ماده ۷۴۲ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات به جرم انگاری انتشار عکس و فیلم مستهجن در فضای مجازی پرداخته است .

که بر اساس این مقرره ؛هرکس به وسیله سامانه‎های رایانه‎ای یا مخابراتی یا حامل های داده محتویات مستهجن را منتشر، توزیع یا معامله کند یا به قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری کند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰)ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰)ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

تبصره ۱- ارتکاب اعمال فوق درخصوص محتویات مبتذل موجب محکومیت به حداقل یکی از مجازاتهای فوق می شود.

محتویات و آثار مبتذل به آثاری اطلاق می گردد که دارای صحنه ها و صور قبیحه باشد.

تبصره ۲- هرگاه محتویات مستهجن به کمتر از ده نفر ارسال شود، مرتکب به یک میلیون (۱.۰۰۰.۰۰۰)ریال تا پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰)ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.  اثبات این مورد هم بسیار سخت می باشد

تبصره ۳ـ چنانچه مرتکب اعمال مذکور در این ماده را حرفه خود قرار داده باشد یا به طور سازمان یافته مرتکب شود چنانچه مفسد فی الارض شناخته نشود، به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد. توجه داشته باشید که حکم مفسد فی الارض اعدام است البته معمولا اگر در مواقع خاص چنین حکمی داده نمی شود مثلاً در مورد پرونده آقای سعید ملک پور و سایت آویزون چنین حکمی داده شد که بعداً متاسفانه این حکم شکسته شد.

تبصره ۴ـ محتویات مستهجن به تصویر، صوت یا متن واقعی یا غیرواقعی یا متنی اطلاق می‎شود که بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد یا اندام تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان است.  معمولاً صوت در این زمینه کمتر مورد جرم واقع می‌شود و عکس یا تصویر یا فیلم جزو موارد است.