1- نمی دانم چرا اینقدر شکایت به اداره کار زیاد شده است ؟ تقصیر کارفرماها است یا تقصیر کارگران است ؟ بیشتر کارگران با من تماس می گیرند و البته اگر بتوانم به آنها کمک می کنم ؟ ولی باید مسائلی که کارفرمایان با آن روبرو هستند را نیز در نظر بگیریم ! البته کارفرمایانی هستند که از همان ابتدا به گونه ای حقوق پرداخت می کنند و به گونه ای قرارداد می بندند (و البته بیشتر نمی بندند !) و به گونه ای برگه تسویه حساب می گیرند که کمترین مشکلی در اداره کار نداشته باشند ؟! معمولا یا وکلای خوبی دارند یا ممکن است چند بار در اداره کار نقره داغ شده باشند ! به هر حال تا وقتی شرایط کاری جامعه و یا بهتر بگوئیم وضعیت اقتصادی مملکت جان نگیرد این مسائل همچنان وجود خواهد داشت و تمامی ندارد ! با هم در این مورد صحبت کنیم !
2- یکی از مهمترین مدارکی که باید در اداره کار ارائه کنید قراردادتان است . بنابراین سعی کنید هر جا سر کار می روید قرارداد داشته باشید . داشتن قرارداد بسیار سودمند است و نه فقط برای اداره کار بلکه برای بیمه مفید است . بودند کسانی که حتی بدون داشتن قرارداد به حق و حقوقشان در اداره کار رسیده اند ولی بدون داشتن قرارداد نتوانسته اند مثلا مقرری بیمه بیکاری شان را بگیرند . البته نداشتن قرارداد لزوما به معنای نرسیدن به حق و حقوق نیست ولی داشتن آن در این زمینه سودمند خواهد بود که اگر حقوق تان بیشتر از حداقل های قانون کار باشد مهمترین مدرک برای اثبات آن قرار داد است . کسانی که قرارداد نبسته اند و حتی حقوق بیشتری هم می گیرند معمولا حق بیمه شان به صورت حداقلی پرداخت می شود و نمی توانند از لیست حق بیمه برای رسیدن به مبلغ قراردادشان استفاده کنند . شاید تنها لیست مالیات کارفرما مهم باشد که آنهم کارفرما ارائه نمی کند و یا اینکه ممکن است اصلا در حد حقوق داده نشده باشد و اینکه استعلام آن از اداره مالیات زمانبر است و حتی ممکن است جواب آن چندان واضح نباشد و معمولا اداره کار زیاد بر روی لیست مالیات توجه نمی کند . پس اگر در جایی مشغول به کار شدید سعی کنید تا جایی که می توانید قرارداد امضاء کنید که مهمترین مدرک مورد استناد در تمامی محاکم کار و تامین اجتماعی است .
3- گواهی حقوق واریزی از بانک نیز یکی از مهمترین مدارکی است که می توانید در اداره کار ارائه کنید . گواهی حقوق به این معنا است که حقوق شما در شرکت به حساب تان ریخته می شده است و حالا به هر دلیلی از آن شرکت بیرون آمده اید و یا اخراج شده اید ، در اداره کار به مدارکی نیاز دارند که ثابت شود رابطه کارگر و کارفرمایی برقرار بوده است . ارائه گواهی بانک از حساب تان که به صورت منظم به حساب شما پول ریخته می شده است و در صورت امکان نام و حساب واریز کننده بسیار مهم است . البته بارها پیش آمده است که کارفرما پرداخت پول را منکر شده است و یا اینکه گفته است که قرض داده است و معمولا در این موارد بهتر است با صرف هزینه درخواست بررسی کارشناس کنید . البته بدون درخواست بررسی کارشناس هم در بسیاری از مواقع به نفع کارگر رای داده می شود . اگر پرداخت حقوق به صورت چکی به شما صورت پذیرفته است بهتر است کپی چک را داشته باشید . این کپی نیز می تواند رابطه کارگری کارفرمایی را اثبات نماید . معمولا کارفرمایان نیز از یکی از همین دو روش استفاده می کنند و برگه تسویه حقوق نیز از کارگر می گیرند چون کارگرانی بوده اند که حتی با گرفتن حقوق و دستمزد مدعی عدم دریافت حقوق شده اند و چون حقوق به صورت دستی پرداخت می شده است و برگه تسویه نیز وجود نداشته است در اداره کار بر علیه کارفرما بخت برگشته حکم گرفته اند . البته پرداخت حقوق به صورت دستی نیز در بعضی مواقع به شدت برای کارگر بد است و اگر بخواهد در اداره کار رابطه کارگری کارفرمایی را اثبات نماید هیچ مدرک قابل اعتنایی ندارد . سعی کنید اگر می توانید به صورت دستی حقوق نگیرید و اگر می گیرید حتما شاهدانی حضور داشته باشند .
4- گواهی پرداخت حق بیمه هم مدرک بسیار خوبی است. این مدرک برای اثبات رابطه کارگری کارفرمایی به منظور دریافت مزایایی نظیر سنوات ، عیدی ، بن ، حقوق و دستمزد و ... کاربرد دارد . معمولا با پیشرفت فن آوری که این روزها به وجود آمده است به راحتی می توانید با مراجعه به سایت سازمان تامین اجتماعی سوابق خود را بدست اورید . بهتر است به کارگزاری بیمه شعبه تان مراجعه نموده و تائیدیه کارگزاری را بگیرید تا در اداره کار به عنوان سند بتوانید از آن استفاده کنید . این کار یک حسن دیگر نیز دارد و آن این است که اگر سوابق تان کسری داشته باشد و بعضی ماه ها حق بیمه تان رد نشده باشد متوجه می شوید و می توانید در شکایت تان نیز آن را نیز در نظر بگیرید.
5- باید سعی کنید به هر نحوی که می توانید گواهی حضور و غیاب در محل کار داشته باشید . در بعضی از شرکت ها ، اطلاعات حضور و غیاب افراد به روش های مختلفی در اختیارشان قرار می گیرد تا هم نسبت به اطلاعات ورود و خروج شان آگاهی داشته باشند و حتی اگر در مورد اضافه کار اعتراضی دارند بتوانند اعتراض خود را اعلام نمایند . بنابراین همواره بهتر است یک نسخه از برگه حضور و غیاب تان در اختیار داشته باشید . البته معمولا در اکثر شرکت ها چنین چیزی در اختیار کارگران قرار نمی گیرد و معمولا در محاکم اداره کار اثبات رابطه کارگری کارفرمایی از طریق سیستم حضور و غیاب با استفاده از نظر کارشناس تامین می گردد . یعنی اینکه شما باید هزینه بررسی کارشناسی را بدهید و کارشناس می تواند با مراجعه به محل کار شما و بررسی سیستم حضور و غیاب ، دفترچه حضور و غیاب ، کارت های تایمکس و یا هر سیستم دیگری که مرتبط با حضور و غیاب پرسنل باشد صحت کارکرد کارگر را تائید می نماید . البته در بسیاری از کارگاه های کوچک متاسفانه هیچکدام از این موارد وجود ندارد و اثبات رابطه کارگری از طریق سیستم حضور و غیاب بسیار سخت است .
6- معاینات اولیه استخدام نیز مدرک دیگری است که می توانید به هیات های تشخیص و حل اختلاف اداره کار عرضه کنید . معمولا در کارگاه های مختلف برای اینکه بتوانند در هنگام دریافت خدمات بیمه ای از تامین اجتماعی دچار مشکل نشوند سعی می کنند کارگران را برای معاینات بدو استخدام به مراکز انجام دهنده معاینات که اکنون خصوصی بوده و با سازمان تامین اجتماعی قرارداد دارند معرفی کنند . البته این معاینات مدتهاست اختیاری است ولی در بسیاری از موارد ، مورد نیاز می باشد . هر چند طرحی در جریان است که این معاینات دوباره مانند گذشته اجباری گردد . به هر حال ارائه این مدارک نشاندهنده این است که قطعا کارفرما می خواسته از کارگر در محیط کار استفاده کند و به همین دلیل وی را برای معاینات فرستاده است .
7- فیش حقوقی دیگر مدرکی است که می توانید ارائه کنید . البته با پیشرفت نرم افزار های امروزه مثل فتوشاپ اگر فیش متناسب با گواهی حقوق از بانک نباشد فایده چندانی نخواهد داشت . فیشی که مهر شده باشد بسیار مدرک محکم تری است و البته معمولا فیش ها مهر نمی گردد . دیگر مدرکی که می تواند برایتان سودمند باشد شهادت شفاهی شاهدان در اداره کار و البته شهادت مکتوب شان است . البته شهادت همکاران در این زمینه اهمیت بیشتری دارد . ضمنا گواهی شهود کلا دیگر عامل مهمی در این زمینه نیست و در درجه اهمیت کمتری نسبت به دیگر مدارک می باشد .
8- در صورتیکه بتوانید از اداره مالیات گواهی پرداخت مالیات حقوق تان را بگیرید نیز مدرک مهمی را ارائه داده اید . البته این مدرک برای کارفرمایان بسیار مفید تر است تا بتوانند ثابت کنند که به کارگر خود حقوق داده اند . ولی برای کارگر هم می تواند از این نظر مهم باشد که صحت کارکرد آنها و تا حد زیادی رابطه کارگر کارفرمایی را اثبات می کند . توجه داشته باشید که کارفرمایان به راحتی از طریق نرم افزار و سایت مربوطه می توانند گواهی پرداخت مالیات را دریافت نمایند ولی این کار برای کارگران بسیار سخت تر است . با این حال کارگران با مراجعه به سازمان امور مالیاتی و کمی اصرار می توانند گواهی پرداخت مالیات حقوق خود را بدست اورند .