1- با وجود تمام مقالاتی که منتشر کرده ام باز هم همواره سوالاتی در ذهن افراد نقش می بندد که یا مستقیم با خود من مطرح می کنند و یا اینکه در سایت های دیگر آن را منتشر می کنند . تصمیم گرفته ام به این مجموعه سوالات در حوزه های مختلف و به تفکیک در چندین مرحله پاسخ بگویم تا انشاء الله بتوانم پاسخگوی ابهامات شکل گرفته در ذهن افراد باشم . پس با ما همراه باشید در زمینه پاسخگوئی به سوالاتی در زمینه میزان مستمری دریافتی بعد از بازنشستگی در سازمان تامین اجتماعی !
2- آیا فقط کسانی که با 30 سال سابقه بازنشست می شوند تمامی مزایا را دریافت می کنند ؟ یا مزایای دریافتی کلیه کسانی که با سابقه کمتر مانند 29 سال بازنشست می شوند یکسان است ؟ برای محاسبه مستمری در سازمان تامین اجتماعی در ابتدا میانگین حقوق در 2 سال آخر را با محاسبه تورم اعلامی از دولت برای یک روز محاسبه می کنند . البته ممکن است این محاسبه روزی به محاسبه میانگین 5 سل آخر و حتی سال های بیشتر نیز کشیده شود . بعد از محاسبه میانگین حقوق و دستمزد مشمول کسر بیمه در 2 سال آخر برای یک روز ، در تعداد سال های سابقه ضرب می شود و طبیعی است که هر چه تعداد سال بیشتر باشد عدد بزرگ تری بدست می آید . میزان سابقه با در نظر گرفتن تمامی موارد مثل ایام سربازی یا مشاغل سخت و زیان آور و ... نمی تواند از 35 سال بیشتر باشد . همچنین حداکثر مستمری که از این طریق بدست می آید نمی تواند از 7 برابر حداقل حقوق که هر ساله توسط دولت اعلام می شود بیشتر باشد . حالا غیر از این حقوق که به این صورت محاسبه می شود ، مزایایی نیز به حقوق بازنشستگان اضافه می شود . این مزایا عبارتند از :
- کمک هزینه عائله مندی : متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه پرداخت می شود . البته کلا مبلغ زیادی نیست .
- کمک هزینه اولاد : متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه و تا سه فرزند پرداخت می گردد .
- حق سنوات : به کسانی که سابقه بیمه شان بیش از 20 سال باشد پرداخت می گردد .
- کمک هزینه مسکن : برای همه بازنشستگان یکسان پرداخت می گردد .
- عیدی : برای همه بازنشستگان به صورت یکسان پرداخت می گردد .
- کمک هزینه معیشت مستمری بگیران : برای همه باز هم به صورت یکسان پرداخت می گردد .
3- آیا در صورت گرفتن بیمه بیکاری ، به ازاء هر سال دریافت مقرری بیمه بیکاری 1 روز از مستمری بازنشستگی کسر می شود ؟ متاسفانه باروهای نادرستی در زمیه قوانین تامین اجتماعی در بعضی موارد جا افتاده است که درست کردن آن به زمان طولانی نیاز دارد . هر چند عدم پاسخگوئی مناسب کارمندان شعب تامین اجتماعی به سوالات بیمه شدگان در ایجاد این باورهای غلط تاثیر گذار است ! دریافت مقرری بیمه بیکاری هیچ تاثیری در میزان مستمری بازنشستگی و یا ازکارافتادگی ندارد .! تنها تاثیری که می گذارد این است که چون معمولا مقرری بیمه بیکاری از میانگین حقوق 2 سال آخر معمولا کمتر است (بین 55 درصد تا 80 درصد میانگین حقوق سه ماه آخر است) در صورتی که در سال های آخر منتهی به بازنشستگی که میزان حقوق و مزایا در مستمری بازنشستگی تاثیر مستقیم دارد گرفتن مقرری بیمه بیکاری تاثیری منفی در میزان مستمری می گذارد . بنابراین اگر می خواهید دریافت مقرری بیمه بیکاری تاثیری منفی در مستمری بازنشستگی نداشته باشد اصلا در سال های آخر منتهی به بازنشستگی از آن استفاده نکنید .
4- پدر اینجانب اخیرا فوت کرده است . در سال آخر زندگی خود 2 سال پرداخت حق بیمه داشته است که تازه 1 سال آن نیز تائید نشده است . آیا می شود به طریقی بیمه 1 ماه را برایش پرداخت کنیم تا بتوانیم حقوق 30 روز را بگیریم . ایشان کلا 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد ؟ از سوالی که می پرسید کاملا مشخص است که به تفاوت این 2 حالت آگاه هستید . اگر شخصی فوت کند و در 1 سال آخر 3 ماه سابقه پرداخت حق بیمه و در 10 سال آخر 1 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد حتی اگر کمترین سابقه ممکن را نیز داشته باشد می تواند سمتمری بگیرد که از حداقل حقوق اعلامی دولت در هر سال کمتر نباشد در حالیکه اگر این شرایط را نداشته باشد با توجه به سابقه اش مستمری می گیرد که حتی اگر کمتر از حداقل حقوق باشد که معمولا نیز اینگونه است همان مبلغ به وی پرداخت می گردد . کلا رساندن مستمری به حداقل حقوق در حالت عادی با داشتن حداقل 20 سال سابقه رخ می دهد مگر اینکه بیمه شده ازکارافتاده کلی شود یا فوت کند و شرایط بیمه ای مذکور را داشته باشد . معمولا در چنین مواقعی سخت گیری فراوانی صورت می پذیرد و اینگونه نیست که به صورت صوری حق بیمه ای توسط یک کارگاه رد شود تا 3 ماه سابقه تکمیل گردد . معمولا با بازرسی های تحقیقی و دقت بیش از حد کارشناسان تامین اجتماعی جلوی چنین کاری گرفته می شود مگر اینکه واقعا پرداخت حق بیمه صحت داشته باشد .
5- آیا می توانم در 2 سال آخر مبلغ حق بیمه بیشتری پرداخت کنم تا مستمری بازنشستگی ام بیشتر شود . می خواهم آن را به تدریج 3 برابر کنم و پرسیده ام گفتند ایرادی ندارد ولی خودم به موضوع شک دارم ؟ سوالی است که همواره پرسیده می شود و کارشناسانی که اطلاعاتشان در این زمینه ناچیز است و یا اینکه می خواهند از این نمد کلاهی برای خود فراهم کنند این کار را قانونی می دانند و در صورت محقق نشدن آن ، افراد را به شکایت به دیوان عدالت اداری ارجاع می دهند . چنین چیزی هر چند مر قانون است و در برنامه ششم توسعه حتی محاسبه مستمری براساس 5 سال آخرهم حذف گردیده و صرفا مبتنی بر 2 سال آخر شده است ولی اینگونه نیست که صرفا با توجه به حق بیمه پرداختی مستمری محاسبه شود و اگر احساس شود که تغییرات غیر معمول در میزان حق بیمه به وجود آمده است با بازرسی های تحقیقی ، بررسی مدارک و استعلام های متفاوت جلوی این کار گرفته می شود . نرم افزار جدیدی نیز که در این زمینه طراحی شده است تا حدی به این موضوع کمک می کند . بنابرین افزایش پرداخت حق بیمه در 2 سال آخر معمولا باعث افزایش آنچنانی در میزان مستمری پرداختی نخواهد شد .
6- به هر یک از بازماندگان چه سهمی از مستمری بازنشستگی تعلق می گیرد ؟ این سوال ، سوالی است که به پاسخی دقیق نیاز دارد . بارها در این زمینه توسط بازماندگان بازنشستگان فوت شده سوال شده است که ناشی از ابهام در میزان پرداختی به آنها بوده است . در این زمینه بحث نمی کنم که چه شرایطی برای تعلق گرفتن مستمری به فرزندان و یا پدر و مادر بیمه شده فوت شده باید وجود داشته باشد . تنها در این زمینه صحبت می کنم که به فرض برقراری تمامی شرایط چه کسری از مستمری به آنها تعلق می گیرد . تنها به همسر ، فرزندان و پدر و مادر بیمه شده از بازنشسته فوت شده سهم مستمری تعلق می گیرد . این سهم ها نسبی است و ابتدا مجموع سهم ها با هم جمع می شود و سپس به نسبت هر فرد سهم مربوطه تقسیم می گردد . نسبتها برای هر کدام از همسران عدد 50 ، برای فرزندان عدد 25 و برای پدر و مادر متوفی عدد 20 می باشد و به این نسبت از مستمری سهم می برند . اگر مجموع نسبت ها از 100 بیشتر باشد مستمری بیشتری پرداخت نمی گردد و صرفا با توجه به این نسبت ها حقوق تقسیم می گردد ، به همین سادگی !
7- اینجانب 25 سال سابقه در مشاغل سخت و زیان آور دارم که با پرداخت 8 درصد حق بیمه اضافی مورد تائید نیز قرار گرفته است . 2 سال نیز بیمه عادی و 2 سال نیز خدمت سربازی دارم . حقوق بازنشستگی اینجانب براساس چند سال محاسبه می گردد ؟ آیا براساس 35 سال محاسبه می شود ؟ البته بهتر بود می فرمودید دوران خدمت سربازی تان در چه زمان هایی بوده است زیرا اگر قبل و بعد از آن به کار در شغل های سخت و زیان آور مشغول بوده اید دوران سربازی تان نیز به عنوان شغل سخت و زیان آور محاسبه می شد . حالا با فرض اینکه این دوران عادی حساب شده است شما 4 سال سابقه عادی و 25 سال سابقه مشاغل سخت و زیان آور دارید که 37 سال و نیم حساب می شود و به همراه آن 4 سال ، 41 سال و نیم محاسبه می شود . متاسفانه سابقه تان بیش از حد زیاد شده است و صرفا 35 سال از این سوابق مورد محاسبه قرار خواهد گرفت و بقیه تاثیری در مستمری شما ندارد . بدون شرط سنی خاصی می توانید بازنشسته شوید .
8- پرداخت پاداش بازنشستگی در تامین اجتماعی و خدمات درمانی چگونه است و کدام بهتر است ؟ این سوالی است که معمولا به اشتباه زیاد پرسیده می شود ! سیستم بازنشستگی به نام خدمات درمانی وجود ندارد و سیستم خدمات درمانی بخش درمانی است که پرسنل دولت و نهادهای عمومی زیر مجموعه سازمان بازنشستگی کشوری از آن استفاده می کنند . سیستم خدمات درمانی الان به بیمه سلامت تغییر نام داده است . احتمالا منظور از این سوال مقایسه پاداش پایان خدمت در نظام تامین اجتماعی و نظام بازنشستگی کشوری است . طبق قانون کار و طبق قانون سازمان بازنشستگی کشوری به ازاء هر سال کارکرد 1 یا 2 ماه حقوق به عنوان حق سنوات به بیمه شده پرداخت می گردد . در ارگان های دولتی و یا نهادهای عمومی غیر دولتی معمولا سنوات سالیانه در پایان دوران خدمت جمع شده و به بیمه شده پرداخت می گردد ولی کسانی که در کارگاه های مشمول قانون کار فعالیت می کنند این مبلغ را سالیانه و در بعضی مواقع به صورت قسطی و ماهیانه دریافت می کنند . بنابراین در سازمان تامین اجتماعی ما پاداش پایان خدمت نداریم و سنوات قانونی کارگر هر سال توسط کارفرما به حسابش ریخته می شود .