1- حسابرسی تامین اجتماعی یا حسابرسی بیمه چیست ؟ این واژه را احتمالا کارگران یا بیمه پردازان آزاد کمتر شنیده اند و کارفرمایان بسیار شنیده اند ؟ موضوعی که اهمیت بسیار زیادی قطعا در زندگی کارگران و بیمه شدگان اجباری دارد ؟ به خصوص کارگرانی که حق بیمه شان پرداخت نمی شود و نیاز به ناظری دارند که از حق شان دفاع کند ! کارگرانی که حتی جرات اعتراض به مراجعی مانند اداره کار و سازمان تامین اجتماعی ندارند و فقط از خدایشان است که کسی پیدا شود و این موضوع بیمه را برایشان حل کند ؟! یکی از بهترین جوابها حسابرسی ای است که معمولا در فواصل زمانی معینی توسط بازرسان تامین اجتماعی از کارگاهها انجام می گردد و ما در این مقاله به خوبی در مورد آن شرح می دهیم . با ما همراه باشید :
2- حسابرسی بیمه ای که از آن به حسابرسی قانونی نیز تعبیر می شود برای شناسائی هزینه های مرتبط با کار انجام می گردد . یعنی هیچگونه ارتباطی با درآمدهای کارگاه یا شرکت ندارد و هزینه هایی که برای کارگران صورت پذیرفته است محاسبه شده و حق بیمه آن نیز محاسبه و دریافت می گردد (یعنی تلاش برای دریافت آن صورت می پذیرد ! ) . این حسابرسی طبق قانونی که قبلا در جریان بود تا 10 سال قبل را هم می توانست شامل شود (یعنی مدارک 10 ساله کارگاه مورد بررسی قرار می گرفت) و پس از انجام آن اطلاعات در قالب فرم های مشخص به شعبه بیمه مربوطه ارسال می گردد تا بدهی کارفرما در زمینه بیمه مشخص شود و سپس 1 ماه به کارفرما زمان داده می شود تا مبالغ مربوطه را پرداخت کند و گرنه جریمه به میزان 2 درصد بابت هر ماه تاخیر به وی تعلق می گیرد . حالا چه این بدهی قطعی شده باشد یا نه ؟! البته اکنون قوانین کمی تغییر کرده است که در مورد آن توضیح می دهم .
3- حالا این حسابرسی به چه مواردی تعلق می گیرد : هر آنچه به کارگران بابت حقوق و دستمزد و مزایای قانونی پرداخت می گردد ، هر آنچه به پیمانکاران پرداخت می گردد و مفاصا حساب آن از تامین اجتماعی گرفته نشده است ، و هر آنچه به افراد حقیقی و حقوقی دیگر بابت حق الزحمه پرداخت می گردد جزء مواردی است که حسابرسی از آن صورت می پذیرد و باید حق بیمه آنها پرداخت گردد . یکسری استثنائات وجود دارد که حق بیمه به آنها تعلق نمی گیرد و به شرح زیر است :
- بازخرید ایام مرخصی
- کمک عائله مندی
- هزینه سفر و فوق العاده ماموریت
- حق همسر به کارکنان در کارگاههای دارای نظام هماهنگ پرداخت
- پاداش ، پاداش افزایش تولید (بهره وری ، کارانه ، آکورد) ، پاداش نهضت سوادآموزی ، عیدی
- کمک هزینه مسکن و خواروبار در ایام بیماری
- حق شیر و حق تضمین (کسر صندوق)
- خسارت اخراج و مزایای پایان کار (حق سنوات)
- حق الزحمه امام جماعت
- حق حضور در جلسات هیات مدیره
- خرید انواع کالاها ، مواد ، اجناس ، ماشین آلات ، قطعات ، و ...
- ساخت و تعمیر انواع وسایل ، ماشین آلات و قطعات و ...
- طراحی ، چاپ ، تبلیغات و فیلم برداری
- کرایه حمل و نقل ، تاکسی ، آژانس ، لودر ، گریدر ، تراکتور ، جرثقیل ، سواری ، اتوبوس ، مینی بوس و ...
- ترخیص کالا و هزینه های گمرکی
- حق الوکاله ، هزینه های کارشناسی ، وجوه پرداختی به وکلا و کارشناسان دادگستری و ترخیص کاران رسمی گمرک
- مزد ، حقوق ، مزایا و حق الزحمه پرداختی به افرادی که طبق مدارک ارائه شده از سوی کارفرما شاغل یا بازنشسته کشوری ، لشگری ، بانک ها و سایر دستگاه ها هستند و مشمول تامین اجتماعی نمی شوند ، مشمول کسر حق بیمه نیست .
4- حسابرسی دفاتر قانونی کارفرمایان توسط کارمندان شعب تامین اجتماعی انجام نمی گردد و این وظیفه بر عهده کارشناسان موسسه حسابرسی تامین اجتماعی گذاشته شده است . وقتی حسابرسی انجام شد و کارفرما فرضا مبلغی بدهکار گردید و این مبلغ را پرداخت نمود ، تمامی معوقات قبلی کارفرما کان لم یکن تلقی گردیده و وضعیت بدهی کارگاه به تامین اجتماعی به صورت تسویه کامل در می آید . اخیرا نه به صورت قانونی و دستور اداری بلکه با درخواست وزیر کار ، رفاه و تامین اجتماعی ، سازمان از حسابرسان خود خواسته است که صرفا مدارک 1 سال قبل را بررسی نمایند و کاری به مدارک تا 10 سال قبل نداشته باشند . این قدم ، قدم مثبتی به سود کارفرمایان به خصوص کارفرمایان بزرگ تلقی می گردد . احساس می کنم قوانین در این زمینه به اندازه کافی خوب و منصفانه برای کارفرمایان و تامین اجتماعی طراحی شده است اما در عمل آنچه می بینیم عمدتا به علت عدم آگاهی بازرسان و حسابرسان تامین اجتماعی باعث ایجاد نارضایتی های زیادی شده است .
5- یکی از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد این است که بعضی کارگاه ها یا شرکت ها دفاتر قانونی ندارند . حتی خیلی ها فکر می کنند که نداشتن دفاتر قانونی برایشان بهتر است و در مواقع حساس مانند حسابرسی بیمه به نفع شان بوده و باعث کاهش حق بیمه پرداختی می گردد . این تلقی کاملا اشتباه می باشد و معمولا تامین اجتماعی زرنگ تر از این حرف هاست که کلاه سرش برود . با استفاده از اطلاعات مالیاتی (که از طریق استعلام از سازمان امور مالیاتی بدست می آید) و دیگر اطلاعاتی که بدست می آورند به گونه ای حق بیمه محاسبه می گردد که اگر دفاتر قانونی وجود داشت مبلغ کمتری بدست می آمد .
6- توصیه می کنم اگر تخصص لازم را ندارید برای اینکه بهترین کار ممکن را انجام دهید تا بدانید چه مواردی برای حسابرسی بیمه مهم است و حق بیمه بیشتر از موارد قانونی پرداخت نکنید ، از موسسات حسابرسی خصوصی که می توانند برای شما پیش حسابرسی بیمه انجام دهند استفاده کنید . این کار شدیدا برای شرکت ها و کارگاههای بزرگ که ممکن است حسابرسان خبره ای در این زمینه نداشته باشند توصیه می گردد . در پیش حسابرسی با انجام اقداماتی می توان آن چیزی را که باعث ایجاد جرایم بیمه ای می گردد حذف کرد و مبالغ حق بیمه را تا حد زیادی کاهش داد .