1- معمولا علاقمند هستیم به آمار فروش شرکت ها توجه کنیم . این دقت مساله ای بدیهی است چون هر چه فروش شرکتی بیشتر باشد احتمالا کیفیت مطلوب تری از نظر خدمات دارد و محصول بهتری ارائه می کند . پس بهتر است از شرکتی محصولی خریداری کنیم که فروش بیشتری دارد . این موضوع در مورد خدمات بیمه ای هم صدق می کند و البته یکی از عواملی که به این موضوع اضافه می شود قیمت است که نسبت به محصولات دیگر در بیمه تاثیر بیشتری دارد . شاید به خاطر این است که در هنگام خرید هر نوع بیمه ای ، ما جنس خاصی را نمی خریم که قیمت ارتباط مستیم با محصول داشته باشد بلکه ما تعهدی را می خریم که ممکن است حتی نخواهیم از آن استفاده کنیم و در نتیجه نرخ پایین تر تاثیر بیشتری بر روی ما می گذارد . علاوه بر این ، فروش بیشتر در بازار بیمه ایران لزوما به معنای کیفیت بیشتر نیست زیرا ارگان های مختلف که معمولا شرکتی بیمه ای نیز تحت پوشش دارند سعی می کنند از طریقه رابطه بیمه نامه های خود را به طیف وسیعی از کسانی که مجبورند از خدمات آنها استفاده کنند بفروشد . در نتیجه کلا وضعیت سهم بازار بیمه ای شرکت ها آنقدر مغشوش است که نتوانیم به نتیجه خاصی برسیم . با این حال سعی می کنیم تا حد ممکن دید شما را در این زمینه بهبود ببخشیم . پس با ما همراه باشید .
2- در این زمینه سعی می کنیم آمار سال 1395 را به طور کامل مورد بررسی قرار دهیم . سه چهارم حق بیمه تولیدی بازار در سال 1395 به 6 شرکت تعلق گرفته است . این 6 شرکت به ترتیب عبارتند از ایران ، آسیا ، دانا ، البرز ، پارسیان و پاسارگاد . منظور از حق بیمه تولیدی کل حق بیمه ای است که در تمامی رشته های بیمه ای مانند بیمه شخص ثالث ، بیمه بدنه ، بیمه درمان مکمل ، بیمه عمر و سرمایه گذاری ، بیمه اموال و آتش سوزی و انواع و اقسام بیمه های دیگر از مشتریان دریافت می شود . بیشترین فروش حق بیمه مربوط به شرکت های دولتی است (بیمه ایران) یا شرکت هایی که قبلا دولتی بوده اند (بیمه های آسیا ، البرز و دانا) و طبیعتا پشتوانه قوی تری از ابتدا داشته اند . بیمه های خصوصی البته دارند خود را نزدیک می کنند ولی هنوز فاصله زیادی با تنها بیمه دولتی موجود یعنی بیمه ایران دارند !
3- در میان شرکت های خصوصی بیمه پارسیان بیشترین سهم حق بیمه تولیدی را داشته است . البته توجه به این نکته ضروری است که هر چه شرکت بیمه در زمینه های بیمه ای بیشتری فعالیت کند ، سهم حق بیمه تولیدی اش طبیعتا بالاتر خواهد رفت . نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که آیا سهم حق بیمه ای که شرکت های خصوصی ایجاد کرده اند حق بیمه جدیدی است که قبلا وجود نداشته است یا از سهم حق بیمه هایی که از قبل وجود داشته کم کرده و بر سهم خود افزوده است . پاسخ به این سوال اهمیت بسیار زیادی در زمینه راندمان کلی بازار بیمه دارد ؟! به گمان خود من در مجموع آنچنان سهم بیمه بیشتری تولید نشده است (به استثنای میزان کمی در بیمه عمر و سرمایه گذاری) و صرفا نسبت سهم بازار شرکت های مختلف به نسبت کل حق بیمه تولیدی کمی تغییر کرده است ؟!
4- مورد دیگری که یک شرکت بیمه را با آن می سنجند نسبت خسارت پرداختی به حق بیمه تولیدی است . البته معلوم نیست که اگر نسبت خسارت پرداختی به حق بیمه تولیدی پایین باشد خوب است یا نه ؟ طبیعی است که هر چه این میزان کمتر باشد سوددهی شرکت بیمه بیشتر خواهد بود ولی دو مساله در اینجا جای بحث و بررسی بیشتر دارد . مساله اول این است که هر چه نسبت خسارت پرداختی به حق بیمه تولیدی کمتر باشد یعنی خسارت کمتری به بیمه شده پرداخت شده است . پس یا مسائل ایمنی بیشتر رعایت شده است که میزان خسارت کمتری به وجود آمده است که از نظر من بعید است و یا اینکه یکسری خسارت هایی که باید پرداخت می شده است به روش های مختلف پرداخت نشده است که باور من هم همین است و این موضوعی نیست که از نظر نگاههای تیزبین دور بماند و قطعا باعث قهر بیمه شدگان از شرکت بیمه مورد نظر می شود .
5- مساله دوم این است که بعضی بیمه نامه ها مثل بیمه های شخص ثالث و بدنه و آتش سوزی و اموال معمولا به سرعت به مرحله خسارت دهی می رسند و به خصوص 2 مورد اول معمولا سوددهی آنچنانی ندارند و طبیعتا میزان خسارت دهی را در بازه های زمانی کوتاه بالا می برند . اما بیمه های عمر و سرمایه گذاری فعلا در حال دریافت حق بیمه ها هستند و هنوز وارد مرحله ادای تعهدات خود نشده اند و بنابراین تا آن زمان نمی توان در مورد کارایی بیمه و نسبت پرداخت تعهداتشان به دریافت حق بیمه و یا تولید حق بیمه شان نظر داد . پس منطقا نمی توان مثلا بیمه هایی مثل بیمه کارآفرین ، بیمه پاسارگاد یا بیمه سامان را که تمرکز فراوانی بر روی بیمه های عمر و سرمایه گذاری گذاشته اند با بیمه ای مثل بیمه دانا یا بیمه آسیا از نظر نسبت خسارات پرداختی به حق بیمه تولیدی مقایسه کرد .
6- مورد دیگری که اهمیت شایان توجهی دارد این است که هر شرکت بیمه ای باید برای سود ده بودن هر چه بیشتر ، بر روی کاهش پرداختی های خود تمرکز کند . این به معنای کاهش پرداخت به بیمه شده در مواقعی که حق طبیعی وی است نیست بلکه منظور سعی و تلاش در زمینه فرهنگ سازی در این زمینه است تا میزان خسارت های ایجاد شده کاهش یابد . مثلا کمک به فرهنگ سازی در زمینه رانندگی صحیح و تلاش برای بهبود کیفیت خودروها و یا راهها از هر طریق ممکن تا میزان تصادف ها کاهش یابد و از این موضوع بیمه ها هم منتفع گردند . یا تلاش برای بالا بردن ایمنی مراکز اداری و تجاری به منظور کاهش میزان آتش سوزی تا از این طریق سوددهی بیمه های آتش سوزی برای شرکت های بیمه بیشتر گردد . یا تلاش برای بالا بردن کیفیت زندگانی تمامی مردمان این سرزمین از نظر داشتن زندگی سالم تر و به دست آوردن طول عمر بیشتر تا سوددهی بیمه های عمر و سرمایه گذاری بیشتر گردد و یا تلاش برای بهبود وضعیت سلامت بیمه شدگان از طریق داشتن زندگی سالم تر جسمی و روحی تا بتوان سوددهی بیمه های تکمیلی درمان را بالاتر برد . اما آن چیزی که عملا ما شاهد آن هستیم این است که تلاشهای خاصی در این زمینه صورت نمی پذیرد و بیمه ها عمدتا تلاش خود را بر روی تبلیغات به منظور دریافت حق بیمه بیشتر و پرداخت خسارت کمتر به هر روشی متمرکر کرده اند . بیمه مرکزی هم به عنوان متولی امور ، کمترین تلاشی در این زمینه ها نمی کند .
7- 40 درصد کل حق بیمه های تولیدی در سال 1395 مربوط به بیمه های شخص ثالث و مازاد است . بیمه ای که اجباری است و نمی توان میزان فروش آن را دال بر موفقیت شرکت های بیمه گذاشت . در این نوع بیمه ، بیمه ایران پیشتازی کرده و فاصله خوبی با دیگر بیمه ها دارد ، بیمه آسیا نیز در مرتبه بعدی قرار دارد . اگر این 40 درصد را حذف کنیم ، 60 درصد مابقی است که وضعیت فروش شرکت های بیمه و کارایی آنها در ارائه محصولات مناسب را به خوبی نشان می دهد . 24 درصد حق بیمه های دیگر مربوط به بیمه درمان است . بیشترین تعداد خسارت های پرداختی نیز مربوط به بیمه درمان تکمیلی است و البته چنین چیزی طبیعی است چون در بیمه درمان میزان پرداخت هزینه به ازاء یک بیمه نامه چندین بار در سال اتفاق می افتد . در بیمه درمان تکمیلی بیمه های ایران و دانا پیشتازی می کنند .