1- در زمینه مشاغل سخت و زیان آور همیشه سوال پرسیده می شود و همواره هم جواب داده می شود و معمولا هم کسی از جواب ها راضی نمی شود ! اشکال در گروه «الف» مشاغل سخت و زیان آور است که نیاز به تائید کمیته تفکیک مشاغل سخت و زیان آور اداره کار دارد . کمیته ای که ممکن است برای یک شغل در شرایطی حکم به سختی کار دهد و برای همان شغل در شرایط دیگر چنین حکمی ندهد ! نکته جالب اینجاست که ممکن است برای یک شغل مشخص در یک مکان مشخص اگر ترکیب این کمیته تغییر کند رای نیز تغییر کند ! شاید استاندارد دقیقی در این زمینه تدوین نشده است که چنین آرائی از جلسات بیرون می آید ! آرائی که کارشناس بهداشت حرفه ای شرکت کننده در جلسه و نماینده اداره کار نقش اساسی در آن دارند و نقش دیگر اعضا ء منجمله کارشناس تامین اجتماعی اهمیت بالایی ندارد (که همین موضوع بعدا باعث ایجاد مشکلات زیاد می گردد ؟!) . بیائید با هم مروری خلاصه وار بر این شغل ها داشته باشیم !
2- فکر می کنم این موضوع را برای چندمین بار می گویم : رانندگی جزء مشاغل سخت و زیان آور نیست . البته اینکه می گوئیم جزء مشاغل سخت و زیان آور نیست یعنی جزء گروه «ب» مشاغل سخت و زیان آور نیست . گروه «ب» گروهی از مشاغل سخت و زیان آور است که هر چقدر هم تلاش کنیم و سعی در بهبود شرایط آن داشته باشیم باز هم جزء گروه مشاغل سخت و زیان آور محاسبه می شود . تنها نوع رانندگی که جزء مشاغل سخت و زیان آور گروه «ب» محاسبه می شود رانندگان شرکت واحد اتوبوسرانی هستند که با تلاش شهرداری و پرداخت هزینه این نوع مشاغل با 20 سال سابقه به جای 30 سال سابقه می توانند بازنشسته گردند . البته این به آن معنا نیست که دیگر رانندگان ، نمی توانند جزء مشاغل سخت و زیان آور باشند . مثلا راننده خودروهای حمل زباله احتمالا می توانند جزء این مشاغل باشد ولی غیر از رانندگان شرکت واحد در بقیه مشاغل رانندگی باید کمیته مشاغل سخت و زیان آور اداره کار این موضوع را تائید کنند که عمدتا نیز این کار را نمی کنند . البته قرار است در این زمینه در مجلس قانونی تصویب شود که حداقل رانندگان بین شهری جزء این مشاغل محاسبه گردند اما اگر از من می شنوید منتظر چنین قوانینی نباشید ، احتمال تصویب آن از نظر من کم است .
3- کارگران ساختمانی جزء گروه «ب» مشاغل سخت و زیان آور محاسبه نمی شوند . این شرایط حتی برای آسمان خراش ها نیز برقرار است و تمامی شغل های این رده را شامل می شود . تنها راه مثل همیشه مراجعه به اداره کار برای بررسی وضعیت کاری خود شخص است . توجه داشته باشید که بیماری شغلی ارتباط نزدیکی با مشاغل سخت و زیان آور دارند . یعنی در صورتیکه کارگران در محل کار دچار بیماری های شغلی شده باشند معمولا در هنگام بررسی در کمیته ، شغل شان جزء مشاغل سخت و زیان آور محسوب می گردد . این موضوع در مورد حوادث شغلی معمولا صدق نمی کند . نکته دیگر اینکه سربازی در دوران دفاع مقدس در مناطق عملیاتی جزء مشاغل سخت و زیان آور محاسبه می شود . در مورد سربازی نکته جالب تر این است که اگر قبل و بعد از ایام خدمت سربازی در کاری اشتغال داشته باشید که جزء مشاغل سخت و زیان آور محاسبه شود دوران خدمت سربازی تان نیز جزء مشاغل سخت و زیان آور محاسبه می شود و اهمیتی ندارد کجا خدمت کرده باشید و چه کاری انجام داده باشید .
4- یکی از نکاتی که باید به آن توجه کرد این است که در مشاغل سخت و زیان آور ساعات کار روزانه 6 ساعت است نه 8 ساعت (در هفته 36 ساعت به جای 44 ساعت) . ضمنا دادن اضافه کاری به کارگر در مشاغل سخت و زیان آور ممنوع است . به هر حال از بحث دور نشویم ! کارگرانی که در کارگاه های خانوادگی یا خانگی کار می کنند جزء مشاغل سخت و زیان آور محاسبه نمی شوند . حتی اگر در حالت عادی جزء مشاغل سخت و زیان آور باشند . به عنوان مثال شغل شاطری در نانوائی ها جرء مشاغل سخت و زیان آور می باشد . حالا اگر پدرتان نقش کارفرما را داشته باشد ، کارگاه کارگاه خانوادگی محاسبه شده و شما نمی توانید از قانون مشاغل سخت و زیان آور استفاده کنید .
5 - دقت داشته باشید که افرادی که با در نظر گرفتن سوابق سخت و زیان آور بازنشسته می شوند برای دریافت سنوات صرفا سابقه کارگاهی آنها محاسبه می گردد . یعنی سابقه اضافی که به علت سخت و زیان آور بودن کار برای بازنشستگی محاسبه می گردد برای دادن سنوات به ازاء هر سال یک ماه محاسبه نمی شود . نکته مهم تر این است که مشاغل سخت و زیان آور برای بیمه شدگانی محاسبه می گردد که رابطه کارگر کارفرمایی برای آنها برقرار باشد ، یعنی مشمول قانون کار باشند . بنابراین کارگران ارگان هایی که بیمه تامین اجتماعی نیستند اصلا امکان استفاده از این قانون را ندارند مگر اینکه در قوانین استخدامی ارگان مربوطه شان آمده باشد که به ندرت چنین چیزی یافت می شود . ارگان هایی هم که بیمه شده تامین اجتماعی دارند ولی مشمول قانون کار نیستند تنها در صورتی می توانند این قانون را برقرار کنند که اولا با سازمان تامین اجتماعی به توافق برسند و ثانیا حق بیمه های اضافی مربوطه (4 یا 8 درصد) را پرداخت کنند . به عنوان مثال شهرداری در زمینه شرکت واحد اتوبوسرانی و سازمان آتش نشانی با تامین اجتماعی توافق نامه ای امضا کرده است و حق بیمه اضافی مربوطه را نیز پرداخت می کند و این افراد در صورتیکه در سراسر دوران کاری در شغل رانندگی اتوبوس یا آتش نشان مشغول به کار باشند می توانند با 20 سال سابقه بازنشسته گردند .