1- هنوز زمان زیادی از آن دوران نگذشته است که حقوق بازنشستگان و مستمری مستمری بگیران و مقرری بیمه بیکاری بیمه شدگان به صورت حضوری در شعبات بانک رفاه پرداخت می شد . معمولا به زمان پرداخت که نزدیک می شدید اصلا نمی توانستید از اطراف بانک های رفاه عبور کنید ! آنقدر صف طولانی بود که اگر می خواستید بروید بانک رفاه و در مورد دریافت وام صحبت کنید و یا اصلا یک حساب پس انداز یا جاری باز کنید با نهیب مستمری بگیران مواجه می شدید که برو آخر صف ! آنقدر هم کسانی که می خواستند مستمری بگیرند به هم دروغ گفته بودند که هیچکس به حرف دیگری اطمینان نداشت و همه همدیگر را تعقیب می کردند که مبادا کسی بخواهد بدون صف حقوق بگیرد ؟! خوشبختانه در این زمینه پیشرفت های به وجود آمده در زمینه فن آوری اطلاعات به کمک ما آمد و حقوق ها دیگر به کارت های بانکی واریز می شد ! همه دسته بندی شدند که در چه روزی مستمری بگیرند و برای مقرری بگیران بیمه بیکاری نیز زمان دریافت حقوق شان اواسط ماه تعیین شد ؟! همه چیز درست به نظر می رسید غیر از یک مشکل که ظاهرا بارها پیش آمده و در جامعه پر از شایعه و غیر شفاف ما مشکلات زیادی ایجاد کرده است و آن چیزی نیست جز تاخیر در پرداخت حقوق ؟! در این مقاله می خواهیم علل و عوامل این تاخیر ها را مورد بررسی قرار دهیم ! پس با ما همراه باشید ؟!
2- تاخیر در پرداخت مستمری بازنشستگان تبعات بسیاری زیادی به همراه دارد . معمولا اکثریت بازنشستگان و مستمری بگیران حداقل بگیر هستند . یعنی مطابق با حداقل حقوقی که دولت برای کارگران در هر سال اعلام می کند حقوق می گیرند . البته علت اصلی این حداقل بگیری این است که یا در 2 سال آخر پرداخت حق بیمه کمترین میزان پرداختی را داشته اند و یا اینکه با 20 سال و 10 سال و حتی کمتر بازنشسته شده اند (این آخری دستپخت جدید نمانیدگان مجلس بود که شما حتی می توانید با 1 سال سابقه پرداخت حق بیمه بازنشست شوید البته با کمترین مقدار مستمری ممکن ! مستمری بگیری این افراد اعلام می شود و در بوق و کرنا دمیده می شود ولی به آنها درست توضیح داده نمی شود که میزان ناچیزی مستمری می گیرند و بدین طریق فرار بیمه ای را تشویق می کنند تا فرد در دوران پیری تازه به فکر بیمه کردن خود بیفتد !) . تعدادی دیگر نیز ازکارافتاده کلی ویا جزئی شده اند که بعضا سوابق خیلی کمی دارند و درصد این افراد هم به شدت در حال بالا رفتن است ! طرح تحول سلامت نیز که به عنوان یکی از افتخارات دولت آقای روحانی مطرح شد هیچوقت اعلام نشد که منابعش از کجا آمده است در حالیکه کارشناسان می دانستند که 85 درصد منابع آن توسط سازمان تامین اجتماعی فراهم شده است (هزینه هایی که اکثرا صرف چند برابر شدن دستمزد پزشکان متخصص و عمومی شد ! ) و این درصد بیش از سهم درمان بیمه شدگان است و باید از قسمتی دیگر جبران گردد ، جالب اینجاست که وزیر مثلا موفق و مردمی بهداشت هیچ فرصتی را برای کوبیدن سازمان تامین اجتماعی از دست نمی دهد ! بازنشستگی های پیش از موعد نیز که مثلا برای حل مشکل اشتغال مطرح می گشت وضعیت را بدتر کرد (کوچکترین کمکی هم به حل مشکل اشتغال نکرد و اکثر بازنشستگان که با سن پایین بازنشسته می شدند در جای دیگر مشغول به کار می شدند ! و یکسری افراد با استفاده از رانت و پارتی بازی جای آنها را می گرفتند . اتفاقی که خودم به چشم خودم بارها و بارها دیده ام !) . تمام این عوامل وضعیت مالی سازمان تامین اجتماعی را به حالت نامتعادلی رسانده است که در بعضی مواقع کمبود بودجه برای پرداخت مستمری بازنشستگان وحتی حقوق و مزایای پرسنل خودش کاملا عیان می گردد و پرداختی های سازمان با تاخیر انجام می شود . واقعیت این است که سازمان تامین اجتماعی در سایه مدیریت های خوب اوایل آن به سازمانی پولدار تبدیل گشته بود که به خیلی از ارگان ها و بانک ها وام می داد ولی حالا به روزگاری رسیده است که برای تامین مخارج خود مجبور می شود وام با سود بالا از بانک رفاه دریافت کند ! علت اصلی تاخیر در پرداخت ها کمبود بودجه ای است که مدت هاست گریبان سازمان را گرفته است ؟!
3- سیستم پرداخت مقرری بیمه بیکاری به صورت متمرکز انجام می شود . قبلا اینگونه نبود و بودجه این مقرری بین استان ها تقسیم می گشت و مدیریت و پرداخت آن با ادارات کل تامین اجتماعی هر استان بود . از زمانیکه سیستم به صورت متمرکز درآمده است از طرف استان ها به تهران حواله زده می شود تا از طریق ستاد مرکزی سازمان مبالغ مربوطه پرداخت گردد . یکی از مزایای این روش این است که افرادی وجود داشتند که از تامین اجتماعی یک استان مقرری بیمه بیکاری می گرفتند و در استانی دیگر شاغل و حتی بازنشسته بودند (ضعف سیستمی تامین اجتماعی باعث ایجاد چنین مشکلاتی شده بود !) و حالا دیگر بساط چنین سوء استفاده هایی به طور کامل جمع گردیده است . یکی از مشکلات سیستم قبلی این بود که حقوق ها بعضا با تاخیر پرداخت می گردید و از شهری به شهر دیگر و از شعبه ای به شعبه دیگر زمان پرداخت مقرری بیمه بیکاری متفاوت بود و قرار بود که با اجرای سیستم متمرکز تاخیر در پرداختی دیگر وجود نداشته باشد و تمامی افراد در سراسر کشور به صورت همزمان حقوق بگیرند با این حال باز هم در سیستم جدید همان تاخیرهای سیستم قبلی و حتی تاخیرهای بیشتری نیز به وجود آمد که دلایل مشخصی دارد ؟
4- مهمترین دلیلی که مقرری بیمه بیکاری با تاخیر پرداخت می شود کمبود اعتبارات است . سازمان تامین اجتماعی اگر از نظر مالی دچار کمبود مقطعی شود (خوشبختانه تا به حال دچار کمبود دائمی نشده است !) معمولا مستمری بازنشستگان را با تاخیر پرداخت نمی کند ! اگر تاخیر در پرداخت مستمری بگیران صورت پذیرد چون تعداد این افراد زیاد است و عمدتا در سنین بالا می باشند شوک بزرگی به جامعه وارد می کند که تبعات فراوانی دارد !! برای همین به قول معروف اگر از زیر سنگ هم که باشد سازمان پول پیدا کرده و مستمری بازنشستگان و مستمری بگیران و ازکارافتاده ها را پرداخت می کند . ترکش عدم اعتبار کافی یا همان بی پولی معمولا به مقرری بگیران بیمه بیکاری برخورد می کند و حتی ممکن است در بعضی استان ها و یا در بعضی شعب این مقرری به صورت 1 ماه در میان پرداخت گردد . ظاهرا توجیه این است که مقرری بگیران بیمه بیکاری در اولویت بعدی نسبت به بازنشستگان هستند و شاید خودشان بتوانند بدون دریافت این مقرری گلیم خود را به نحوی از انحاء از آب بیرون بکشند ! بنابراین جواب های سرکاری همکاران تامین اجتماعی و امروز و فردا کردن ها یک علت اصلی دارد و آن هم نبود پول در سازمان برای پرداخت مقرری بیمه بیکاری است ! همین !