1- یکی از دعواهای همیشگی که در کارگاه های مشمول قانون کار و البته فکر کنم تمامی ادارات دولتی ، وزارتخانه ها و ارگانها وجود دارد ، بحث بر سر مرخصی است . دعوایی که ممکن است بین دو همکار بر سر مرخصی رفتن و یا بین فرد با مسئول خودش پیش بیاید . این موضوع وقتی حادتر می شود که بحث مرخصی استعلاجی پیش می آید . اگر بخواهیم بحث را درست پیش ببریم باید بگوییم که کلا سه نوع مرخصی وجود دارد : مرخصی استحقاقی ، مرخصی استعلاجی و مرخصی بدون حقوق . اهمیت و میزان استفاده از انواع مرخصی به همین ترتیبی است که اشاره کردم . طبق قانون کار ، کارگران می توانند 9 روز از مرخصی استحقاقی خود را ذخیره کنند تا در سال بعد از آن استفاده کنند و یا در صورت تسویه حساب معادل ریالی آن را دریافت کنند و بقیه روزهای مرخصی استحقاقی خود را باید استفاده کنند .
2- معلوم نیست بعضی از بندهای قانون کار را با کدام منطق طراحی کرده اند (البته منطق فعلی) . البته تا آنجائیکه می دانم در طراحی این قانون و تاثیرگذاری بر روی آن و افزایش حقوق کارگر در دوران قبل از انقلاب حزب توده تاثیر بسیار زیادی داشته است . یعنی این مواردی که الان و در این زمان برای ما تعجب آور است یک زمانی برای خود قابلیت اجرا داشته است . زمانی که نیروی کار کم بوده است ، تشکل های کارگری قوی بوده اند و کارگر اینقدر فراوان وجود نداشته است که هر کاری بتوان کرد . خلاصه کنم موضوعی که باعث شد یادی از گذشته کنم و این چند سطر را بنویسم این بند از قانون کار است که اگر کارفرما با مرخصی کارگر مخالفت کرد می توانند به ادارات کار و امور اجتماعی محل کار مراجعه کرده تا اداره کار راسا در این مورد تصمیم گیری کند . واقعا با شرایط فعلی می توان انتظار چنین موضوعی را داشت و اصلا اداره کار در این زمینه وقت می گذارد و یا اگر به فرض محال وقت هم بگذارد آیا کارفرما تائید می کند ؟؟!!
3- بحث دیگری که در این زمینه مطرح است تعطیلی روز جمعه برای کارگران است . طبق قانون کار ، کارگران باید یک روز در هفته تعطیلی رسمی داشته باشند و حتی اگر در شرایط خاص رضایت دهند که سر کار بیایند باز هم خلاف قانون است . بنابراین اگر کارگر در روز جمعه کار کند دو موضوع کاملا باید رعایت گردد . مورد اول این است که 40 درصد علاوه بر دستمزد روزانه یعنی 1/4 برابر دستمزد روزانه باید به حقوق ماهیانه فرد اضافه گردد و دوم اینکه باید یک روز دیگر در طول هفته از مرخصی هفتگی استفاده نماید . استفاده از یک روز تعطیل دیگر در هفته صرفا با توافق طرفین امکانپذیر است.
4- تعطیلات کارگران در طول سال غیر از 30 روز تعطیل سالیانه که گفته شد صرفا تعطیلات رسمی موجود در تقویم کشور است . البته یک استثنا در این زمینه وجود دارد که روز جهانی کارگر است . روز 11 اردیبهشت مصادف با روزجهانی کارگر برای تمامی کارگران تعطیل رسمی است که معمولا در اکثر کارگاه های مملکت ما نادیده گرفته می شود . ضمنا تعطیلات خاصی برای اقلیت های دینی در قانون کار پیش بینی نشده است و بنابراین پیروان ادیان رسمی دیگر ، تفاوت خاصی در میزان تعطیلات با افراد دیگر ندارند و تعطیلات ملی و مذهبی آنها مطابق با جامعه مسلمان شیعی کشور است .
5- فرض کنید روز جمعه روز کاری برای کارگر باشد و به جای آن از طرف کارگاه باید در روز دیگری از تعطیلی هفتگی استفاده کند . حالا اگر این روز جمعه با روز تعطیل رسمی کشور مصادف شود تکلیف چه می شود ؟ آنطور که از قوانین استنباط می شود این روز ، روز کاری محسوب می شود و هیچ نوع اضافه کاری بایت آن به کارگر تعلق نمی گیرد زیرا در روز دیگری در طول هفته کارگر فوق از تعطیلات هفتگی استفاده کرده است و بنابراین باید در روز جمعه به سر کار بیاید . توجه داشته باشید که استفاده از تعطیل هفتگی اجباری بوده و نمی توان آن را به هفته ای دیگر انتقال داد و یا دستمزد معادل آن را پرداخت کرد.
6- در بعضی از کارگاه ها به صورت توافقی روز پنج شنبه تعطیل می گردد . چون طبق قانون کار ساعات کار هفتگی برابر با 44 ساعت در هفته می باشد بنابراین باید ساعات کار روز پنج شنبه در دیگر روزهای هفته جبران شود . اگر ساعت کار روزانه را معادل 7 ساعت و 20 دقیقه محاسبه کنیم این ساعات باید در طول روزهای دیگر به صورت مساوی سرشکن گردد (نمی توان این ساعات را به یک یا دو روز انتقال داد) . به عنوان مثال می توان ساعات کار روزانه را در 5 روز باقیمانده هفته به حدود 8 ساعت و 45 دقیقه یا 9 ساعت تغییر داد تا بتوان از پنج شنبه ها به عنوان روز تعطیل با حقوق استفاده کرد .