1 - تعریف مشاغل سخت و زیان آور چیست یا به چه نوع شغل هایی مشاغل سخت و زیان آور گفته می شود ؟ مشاغل سخت و زیان آور مشاغلی هستند که در آنها عوامل فیزیکی ، شیمیایی ، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و تنش های بیشتر از حد نرمال به کارگر وارد می شود و در نتیجه باعث ایجاد بیماری های شغلی و عوارض مربوطه در وی می شود .
2- چگونه می توان فهمید شغل کسی جزء مشاغل سخت و زیان آور است یا نه ؟ یکسری مشاغل هستند که در هر شرایطی جزء مشاغل سخت و زیان آور محسوب می شود و در این مقاله اسامی آنها ذکر گردیده است . اگر شغل تان جزء این مشاغل بود که مشکلی نخواهید داشت و تنها مشکل شاید این باشد که حق بیمه شما باید به همراه 4 درصد اضافه حق بیمه توسط کارفرما پرداخت گردد و عنوان شغلی تان هم متناسب با شغل سخت و زیان آوری که دارید باشد . اما اگر شغل تان جزء این لیست نبود باید به کمیته های بدوی و در صورت لزوم تجدیدنظر استانی تفکیک مشاغل سخت و زیان آور درخواست دهید . بعد از درخواست شما برای بررسی موضوع ، کارشناسان بهداشت حرفه ای وزارت بهداشت و بازرسان کار وزارت کار موضوع را بررسی می کنند و حتی ممکن است از محل کار شما بازدید نمایند و نهایتا در کمیته ای که نمایندگان کارگران ، نماینده کارفرمایان ، نماینده سازمان تامین اجتماعی و نماینده وزارت بهداشت و وزارت کار هم حضور دارند موضوع به رای گذاشته می شود و در صورت تائید ، شغل مربوطه به عنوان شغل سخت و زیان آور شناخته می گردد .
3- در صورتیکه شغل ما جزء مشاغل سخت و زیان آور باشد آیا به شرایط سنی خاصی برای بازنشستگی نیاز است ؟ اگر 20 سال پیوسته یا 25 سال متناوب سابقه کار در این شغل ها وجود داشته باشد بدون داشتن شرط سنی خاصی می توان با حداقل 30 سال سابقه بازنشسته شد . اما اگر این شرایط وجود نداشته باشد و تنها چند سال مشخصی در این شغل ها به کار مشغول باشید به ازاء هر سال فعالیت در مشاغل سخت و زیان آور ، 1 سال و نیم سابقه محاسبه می گردد و البته شرایط سنی سازمان تامین اجتماعی در اینگونه موارد نیز باید لحاظ گردد .
4- آیا استفاده از مرخصی در هنگام اشتغال به مشاغل سخت و زیان آور باعث از بین رفتن پیوستگی کار در آن مشاغل می گردد ؟ نه . در حالت کلی هر کدام از موارد زیر این پیوستگی را از بین نمی برد :
- تعطیلات هفتگی
- تعطیلات رسمی
- مرخصی استحقاقی
- مرخصی بابت ازدواج ، درگذشت همسر ، پدر ، مادر و فرزندان به مدت 3 روز حداکثر که دستمزد هم در ازاء آن گرفته شده باشد .
- مرخصی استعلاجی یا استراحت پزشکی ! فرقی نمی کند غرامت دستمزد ایام بیماری توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت گردد و یا حقوق توسط کارفرما تقبل شود .
- دوران خدمت سربازی در صورتیکه بعد از آن به سر کار سخت و زیان آور باز گردد .
- دوران استفاده از مقرری بیمه بیکاری در صورتیکه بعد از آن به سر کار سخت و زیان آور بازگردد .
- ایام جبهه و اسارت
- غیبت غیر موجه نهایتا 10 روز در سال که البته به اخراج از کار منتهی نگردد .
5- چه مواردی پیوستگی اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور را از بین می برد ؟ هر کدام از موارد زیر باعث از بین رفتن پیوستگی مشاغل سخت و زیان آور می شود ؟
- استفاده از مرخصی بدون حقوق به هر عنوان ممکن
- اخراج ، استعفا ، انفصال و بازخریدی
- غیبت غیر موجه بیش از 10 روز
- اشتغال در کارها و مشاغل عادی
- اشتغال در حرف و مشاغل آزاد
- بیمه اختیاری
- بیکاری بدون دریافت مقرری بیمه بیکاری
- سایر موارد مشابه
6- آیا برای بررسی مشاغل سخت و زیان آور باید حضوری مراجعه کرد یا می توان از طریق اینترنت نیز این کار را انجام داد ؟ با راه اندازی سایتی برای این کار ، ثبت نام از طریق سایت انجام می گردد . البته همچنان در اکثر ادارات کار نیز ثبت نام صورت می پذیرد و شماره پیگیری برای پیگیری پرونده به صورت اینترنتی به متقاضیان داده می شود . آدرس سایت اینترنتی فوق http://sakht.mcls.gov.ir می باشد .
7- در سال 1392 مدیر فنی شرکتی که بنده به عنوان سرشیفت در آن مشغول به کار می باشم از نظر سختی کار جزء شغل های سخت و زیان آور گروه «ب» گردید و توانست از مزایای آن استفاده کند . در سال 1395 سرپرست همان قسمت با درخواست به کمیته مشاغل سخت و زیان آور توانست از مزیت مشاغل سخت و زیان آور در گروه «الف» استفاده کند . بنده سرشیفت همان قسمت هستم و درخواست بنده در زمینه محاسبه شغل بنده به عنوان مشاغل سخت و زیان آور رد شده است ؟ واقعا چرا ؟ دلیل این امر به احتمال زیاد عنوان شغلی است که شغل شما با آن معرفی شده است . البته کاش می فرمودید کمیته مشاغل سخت و زیان آور این موضوع را رد کرد و یا تامین اجتماعی ! به احتمال زیاد عنوان شغلی تان در لیست بیمه تامین اجتماعی با عنوان شغلی واقعی و یا عنوان شغلی که به کمیته مشاغل سخت و زیان آور اعلام کرده اید متفاوت می باشد .
8- من بر روی داربست فلزی کار می کنم . آیا شغل من جزء مشاغل سخت و زیان آور قرار می گیرد ؟ کار مستمر و مداوم در فضای باز و در ارتفای بیش از 5 متر از سطح زمین بر روی دکل ها ، اتاقک های متحرک ، داربست ها ، و اسکلت ها جزء مشاغل گروه «ب» سخت و زیان آور محسوب شده و کسانی که در این مشاغل مشغول به کار می باشند در هر شرایطی می توانند از مزایای مربوطه استفاده نمایند .
9- آیا رانندگان برون شهری کامیونت جزء مشاغل سخت و زیان آور محاسبه می شوند ؟ نه . تنها گروه رانندگانی که اکنون جزء مشاغل سخت و زیان آور محاسبه می شوند رانندگان شرکت واحد اتوبوسرانی می باشند که با پرداخت 4 درصد حق بیمه اضافی توسط شهرداری می توانند با 20 سال سابقه بازنشست شوند .
10- آیا کار در زندان جزء مشاغل سخت و زیان آور محاسبه می شود ؟ براساس بند 1 ماده 11 آئین نامه اجرایی مصوب هیات وزیران ، مشاغلی که در ندامتگاه ها و زندان ها مستقیما با زندانی ارتباط دارند در صورتیکه مشمول قانون کار و تامین اجتماعی باشند می توانند از مزایای مشاغل سخت و زیان آور بهره مند گردند .
11- در شرکتی کار می کنم که دارای شرایط مشاغل سخت و زیان آور می باشد . قرارداد ما ماهیانه بسته می شود و تامین اجتماعی به همین دلیل ، سخت و زیان آور بودن آن را تائید نمی کند ؟ آیا این کار قانونی است ؟ برای اینکه شغلی جزء مشاغل سخت و زیان آور محاسبه شود باید کسی که در آن شغل به کار مشغول است به صورت مستمر در آن مشغول به کار می باشد . ایراد تامین اجتماعی درست است ولی شما هم در آن شغل مستمرا حضور دارید و باید در این زمینه به اداره کار مراجعه نمائید و پیگیر باشد که حداقل قرارادادهای شما به صورت قرارداد سالیانه منعقد گردد .
12- اگر فردی با 16 سال سابقه در مشاغل سخت و زیان آور مشغول به کار بوده باشد و بعدا شغل خود را تغییر دهد و به کاری عادی روی بیاورد آیا می تواند از مزایای این 16 سال مشاغل سخت و زیان اور استفاده کند ؟ بله می تواند در چنین مواردی از این سابقه استفاده کرد . البته بهترین کار این بود که به هر نحوی شده 20 سال سابقه سخت و زیان اور را پر می کردید ولی حالا که نشده است هم می توانید به ازاء 16 سال سابقه کار در چنین مشاغلی از 8 سال اضافه سابقه به وجود آمده استفاده نمائید .
13- در صورتیکه در سابقه کاری خود چندین سال مشاغل سخت و زیان آور داشته باشیم و حالا کارفرمایی نباشد و کارگاه تعطیل شده باشد و حق بیمه اضافه مربوط به این مشاغل را پرداخت نماید چه باید کرد ؟ طبق قانون تامین اجتماعی باید سال های مذکور را جزء مشاغل سخت و زیان آور به حساب بیاورد با این حال رویه ای که عملا در شعب تامین اجتماعی برقرار است این است که تا وقتیکه مبلغ 4 درصد حق بیمه (و بعضی مواقع 8 درصد) به قیمت روز به سازمان پرداخت نگردد مشاغل مربوطه را جزء مشاغل سخت و زیان آور به حساب نمی آورند . اگر کارفرمایی موجود نیست و یا کارگاه تعطیل شده است خودتان می توانید این مبلغ را بپردازید و بعدا در محاکم قضایی علیه ایشان اعلام جرم نمائید .
14- آیا آتش نشانی جزء مشاغل سخت و زیان آور محاسبه می شود ؟ بله شغل های مرتبط با خدمات آتش نشانی مانند آتش نشان ، کاردان آتش نشان ، فرمانده آتش نشان ، کمک فرمانده آتش نشان ، رئیس ایستگاه ، معاونت عملیات منطقه ، مدیر منطقه و معاون عملیات سازمان جزء مشاغل سخت و زیان آور محاسبه می شوند .