1-صحبت کردن در مورد بیمه اتباع خارجی کلا برایم سخت است ؟! در جامعه ما معمولا منظور از اتباع خارجی مردمان افغانی هستند و البته با توجه به اینکه آمار دقیقی در این زمینه موجود نیست منطقی است باور کنیم بیشترین مهاجران خارجی در کشور ما افغانی هستند ؟! معمولا در اینگونه مواقع جمله ای به این صورت وجود دارد که وقتی برای ایرانی ها فلان حقوق و مزایا رعایت نشده است چه معنایی دارد که برای خارجی ها (بخوانید افغانی ها) رعایت گردد ؟ جالب ترین نکته این است که کارفرمایان به این دلیل به کارگران افغانی علاقه مندند که علاوه بر سختکوشی آنها در سخت ترین کارها که ممکن است کارگران ایرانی زیر بار آن نروند عدم تمایل این کارگران به موضوعاتی مثل بیمه و دیگر حقوق و مزایا طبق قانون کار است ؟ یعنی معمولا کارگران افغانی کمتر دنبال بیمه شده هستند اما شاید برایتان جالب باشد بدانید که در قانون تامین اجتماعی تفاوت خاصی بین کارگر ایرانی و کارگر غیر ایرانی وجود ندارد و اکنون بیمه شدگان افغانی و دیگر اتباع خارجی در سازمان تامین اجتماعی ایران وجود دارند . بیائید با هم در این مورد بیشتر صحبت کنیم ؟!
2- هر نوع بیمه ای که در مورد بیمه شده ایرانی وجود دارد برای اتباع خارجی نیز وجود دارد . آنها هم می توانند به صورت اجباری بیمه شوند و هم می توانند از بیمه های آزاد تامین اجتماعی مانند بیمه حرف و مشاغل آزاد استفاده کنند . مهمترین شرطی که در این زمینه وجود دارد این است که این افراد مجوز زندگی و کار در ایران داشته باشند و اداره کل اتباع خارجی وزارت کشور این موضوع را تائید کرده باشد . از معدود مزایای بیمه تامین اجتماعی که به اتباع خارجی تعلق نمی گیرد مقرری بیمه بیکاری است . یعنی طبق قانون تامین اجتماعی ، سازمان در قبال بیکاری این افراد تعهدی ندارد و در نتیجه 3 درصد حق بیمه مربوطه را نیز دریافت نمی کند .
3- گروه اول مشمولین بیمه اتباع خارجی کسانی هستند که دارای پروانه کار معتبر برای کار در کارگاههای مشمول قانون تامین اجتماعی هستند . با مطالعه دقیق شرایط کارفرمایان می توان گفت که تقریبا تمامی کارفرمایان را در بر می گیرد. کارگاههای زیر مشمول پرداخت حق بیمه برای کارگران خارجی هستند :
- کارگاههای صنفی
- کارگاههای حقیقی و حقوقی با کارفرمای غیر ایرانی
- شرکت های دولتی
- شرکت های غیر دولتی
- پیمانکاری های ایرانی و خارجی با کارفرمایان ایرانی یا خارجی
- شرکت ها یا پیمانکاری های ساختمانی
- پروژه های ساختمانی با کارفرمای حقیقی (شخصی)
- سفارتخانه های تمامی کشورها در ایران
- به عنوان مدیر عامل و اعضاء هیات مدیره
- به عنوان مدیر شعبه یا نمایندگی شرکت های خارجی در ایران
- مناطق آزاد تجاری و صنعتی ، مناطق ویژه اقتصادی و پارک ها و شهرک های علم و فن آوری
- رانندگان حمل و نقل بار و مسافر
4- شاید جالب باشد بدانید که دولت در این مورد نیز 3 درصد حق بیمه مربوطه را پرداخت می کند (برخلاف تمامی جو سازی هایی که در این زمینه بر علیه جمهوری اسلامی ایران می شود) . یعنی 7 درصد حق بیمه توسط بیمه شده ، 20 درصد توسط کارفرما و 3 درصد توسط دولت پرداخت می گردد . به غیر از بیمه بیکاری تمامی مزایا به این افراد تعلق می گیرد و بیمه گروه الف اتباع خارجی ، مزایای بیشتری از بسیاری از گروههای بیمه ای تامین اجتماعی دارد . یعنی از پرداخت مستمری بازنشستگی ، بازماندگان (فوت بیمه شده) ، مستمری ازکارافتادگی جزئی و کلی ، دفترچه خدمات درمانی ، غرامت دستمزد ایام بیماری و ایام بارداری ، غرامت نقص عضو و هزینه کفن و دفن ، کمک هزینه ازدواج و اروتز و پروتز بهره می برند .
5- گروه ب مشمولین بیمه اتباع خارجی به صورت خویش فرما می باشد . این افراد با داشتن پروانه کار معتبر می توانند در قالب بیمه های حرف و مشاغل آزاد خود را بیمه کنند . حداکثر سن در این حالت برای مردان 50 سال و برای زنان 45 سال می باشد . متقاضیان باید در فعالیت های مشمول قانون تامین اجتماعی مشغول باشند . این افراد می توانند در 3 دسته با پرداخت 12 درصد ، 14 درصد و 18 درصد حق بیمه ، بیمه تامین اجتماعی شوند . دولت برای هر 3 دسته 2 درصد حق بیمه به عنوان یارانه پرداخت می کند . اگر متقاضی فاقد سابقه بیمه باشد و یا کمتر از 1 سال سابقه بیمه داشته باشد می تواند برای پرداخت حق بیمه بین حداقل حقوق اعلامی وزارت کار و 7 برابر آن مبلغی را انتخاب کند . اما اگر بیش از 1 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد ، میانگین حق بیمه پرداختی در 1 سال اخر به عنوان حق بیمه برای وی در نظر گرفته می شود .
6- دقت کنید که بدون پروانه کار ، اتباع خارجی در ایران نمی توانند اشتغال داشته باشند . هر چند معمولا چنین اتفاقی می افتد و اراده ای نیز برای جلوگیری از آن وجود ندارد ولی این افراد به هیچ وجه نمی توانند بیمه شوند و یکی از مدارک اصلی برای بیمه شدن اتباع خارجی کارت اشتغال و اقامت است . نکته دیگر این است که اتباع دیگری که در کشور خود بیمه هستند (بیمه های اجتماعی) و از حمایت های مستمری ، فوت ، ازکارافتادگی ناشی از حوادث و بیماری ها ، بارداری و انواع غرامت ها برخوردارند نمی توانند در کشور ما بیمه شوند . تنها بیمه ای که این افراد می توانند بشوند صرفا در مقابل حوادث ناشی از کار است و کارفرما باید 3 درصد حقوق و دستمزد را به عنوان حق بیمه در لیست های ارسالی ماهیانه ثبت و پرداخت کند . اگر بیمه شده ، از بیمه خود در کشور اصلی اش به سازمان تامین اجتماعی اطلاعی ندهد ، در هر مرحله ای این موضوع مشخص گردد تمامی مزایای گفته شده از بیمه شده سلب می شود و پول های پرداختی نیز مسترد نمی گردد .