1- فکر می کنم در مورد بیمه های باربری اطلاعات کمی دارید . طبیعی است چون فکر می کنید این موضوع عمدتا مرتبط با بازگانان و تجاری می باشد که محصولاتی را می خرند و می خواهند به ایران وارد کنند و یا محصولاتشان را می خواهند به خارج از کشور صادر کنند . هر چند تمامی این هزینه ها نهایتا به مصرف کننده نهایی ارتباط پیدا می کند . هزینه های بیمه معمولا بر روی هزینه محصول سرشکن شده و قیمت نهایی را آخرین مشتری خواهد پرداخت . اما بیمه باربری صرفا مربوطه به انتقال کالاها در بین کشور ها نیست و انتقال کالا در داخل کشور را نیز در بر می گیرد . غلاوه بر این صرفا مربوط به تولید کنندگانی که می خواهند محصولی را به بازار عرضه کنند و یا بازرگانانی که می خواهند محصول را از تولید کننده خریده و به مصرف کننده ارائه کنند و در حقیقت نوعی دلالی انجام دهند هم نیست . حتی اگر کسی بخواهد وسایل خانه یا شرکتش را از جایی به جای دیگر انتفال دهد می تواند از این بیمه نامه استفاده کند . داشتن اطلاعات در این مورد می تواند برای همه مفید باشد . پس با ما همراه باشید .
2- با این که شاید تجسم آن برایتان سخت باشد اما تقریبا تمامی شرکت های بیمه ای ، بیمه باربری را نیز ارائه می کنند . بیمه های باربری معمولا به دو دسته بیمه های باربری خارج از کشور و بیمه باربری داخل کشور تقسیم می گردد . در بحث بیمه باربری داخل کشور دو دسته ریسک وجود دارد که یک دسته ریسک های اصلی نام دارند و یک دسته ریسک های جانبی . ریسک ها یا خطرات اصلی که در بیمه های داخلی مورد پوشش قرار می گیرند عبارتند از ریسک آتش سوزی ، تصادف وسیله نقلیه ، واژگون شدن وسیله نقلیه و پرت شدن وسیله نقلیه به دره و یا جاهای دیگر ! 70 درصد خساراتی که در جاده ها به وجود می آید همین مواردیست که اشاره شد . یکسری ریسک های اضافی وجود دارد که با پرداخت هزینه های مربوطه اش مورد پوشش قرار می گیرد . این خطرات عبارتند از :
- پرت شدن محموله از روی وسیله نقلیه
- برخورد جسم خارجی با محموله بیمه شده و بالعکس
- خسارات ناشی از بارگیری و تخلیه
- سرقت کلی محموله
3- اما در بیمه های واردات و صادرات که بیمه باربری خارجی نامیده می شود پوشش های مختلفی وجود دارد . این پوشش ها در بیمه نامه های شرکت های مختلف در دسته بندی های مختلفی قرار می گیرند و هر دسته بندی هزینه متفاوتی دارد . البته طول مسیر و کشور مقصد یا منبع نیز یکی از مواردی است که در این زمینه مهم است . امنیت مسیر نیز فاکتور دیگری است که در محاسبه میزان حق بیمه مورد بررسی قرار می گیرد . ریسک های مهمی که در انواع بیمه نامه ها با پرداخت هزینه های متفاوت تحت پوشش قرار می گیرند به شرح زیر است :
- آتش سوزی یا انفجار
- به گل نشستن و زمینگیر شدن ، برخورد با کف دریا ، غرق شدن یا واژگون شدن کشتی یا شناور
- تصادف و برخورد کشتی یا شناور با هر وسیله ای دیگر غیر از آب دریا
- تخلیه کالا در بندر اضطراری
- فدا کردن کالا در جریان خسارت عمومی
- به دریا انداختن کالا جهت سبک سازی کشتی
- ورود آب دریا ، دریاچه ، رودخانه به داخل کشتی ، شناور ، محفظه کالا ، کانتینر ، لیفت وان یا محل انبار
- زلزله یا اتشفشان یا صاعقه
- از بین رفتن کالا هنگام تخلیه از کشتی یا شناور
- عدم تحویل بسته کامل کالا
- دزدی
- قلاب زدگی
- آبدیدگی
- روغن زدگی
- شکست و ریزش
- خطرات ناشی از کالاهای مجاور
4- یکسری استثنائات در تمامی بیمه های باربری وجود دارد که معمولا تحت پوشش قرار نمی گیرند . موارد زیر عمده ترین این موارد هستند :
- اگر آسیب ناشی از کاری باشد که به صورت عمدی توسط بیمه گذار یا کسانی که از وی دستور می گیرند انجام شود .
- مشکلاتی که ناشی از فرسودگی یا پوسیدگی کالا باشد .
- اگر بسته بندی کالا به خوبی انجام نشده باشد .
- اگر مشخص شود که کالا قبل از ارسال معیوب بوده است .
- اگر به علت تاخیر کالا خراب شود .
- آسیبی که به علت مشکلات رادیوآکتیو ایجاد گردد ! (این مورد خیلی جالب و البته به نظر من مسخره است)
- مشکلاتی که به علت نامناسب بودن کشتی برای دریانوردی ، ایجاد شده است .
- مصادره و توقیف محصول در مسیر به غیر از حمله دزدان دریائی
- صدمات ناشی از سلاح های جنگی مثل بمب یا اژدر که در محیط دریا از گذشته باقی مانده اند .
5- معمولا انقضای بیمه نامه باربری زمان مشخص دارد که به صورت استاندارد تعریف می شود و البته با توافق بیمه گر و بیمه گذار می توان این زمان را تغییر داد و البته هزینه بیمه نامه نیز متناسب با زمان پوشش تغییر می کند . در مورد بیمه باربری کالا از طریق خطوط هوایی معمولا 30 روز پس از رسیدن هواپیمای حامل کالا به فرودگاه کشور مقصد بیمه نامه منقضی می شود . در صورتیکه حمل و نقل کالا به صورت زمینی باشد 60 روز پس از رسیدن کالا به مرزهای زمینی کشور مقصد زمان انقضای بیمه نامه است .
6- در صورتیکه حمل کالا از طریق خطوط دریایی انجام شود باید این کار با کشتی طبقه بندی شده انجام گردد . در غیر این صورت بیمه گذار باید مشخصات کشتی را به شرکت بیمه اعلام کند و تائیدیه مربوطه را بگیرد . اگر خود صاحب کالا نداند که از چه کشتی ای برای حمل کالاها استفاده می شود و سپس متوجه شود باید مشخصات کشتی را به شرکت بیمه اعلام کند و حق بیمه اضافه مربوطه را پرداخت نماید . قیمت کالا که بیمه می شود و بیمه گر در صورت نابودی کالا باید بپردازد عبارت است از قیمت خرید کالا (نه فروش کالا) و هزینه حمل و نقل کالا و البته عدم النفع . عدم النفع معمولا 10 درصد قیمت خرید کالا و قیمت حمل ونقل کالا می باشد . ضمنا انتقال مواد مخدر بیمه نمی شود مگر اینکه به موجب قانون و براساس مواردی که مراجع قانونی تعیین کرده باشد انجام شده باشد مثلا استفاده پزشکی از مواد مخدر .
7- نوعی دیگر از قرارداد بیمه باربری وجود دارد که به عنوان قرارداد OpenCover نامیده می شود . در این نوع بیمه نامه مبلغی توسط بیمه گذار به بیمه گر داده می شود که به عنوان سپرده در نزد وی باقی می ماند . این مبلغ متناسب با کالا ، هزینه حمل و نقل ، مبادی خرید و ... است و دوره زمانی چند ساله دارد . در این نوع بیمه حتی ممکن است در طول زمان کالاهایی که بیمه شده است ، توسط بیمه گر دیده نشود . اگر در طول زمان که ممکن است 1 یا 2 سال باشد آسیبی به کالا وارد شود بیمه گر خسارت مربوطه را جبران می کند .
8- هر نوع شناور دریاپیما یا اقیانوس پیما با بدنه فلزی و دارای نیروی محرکه که توسط یکی از اعضای وابسته به انجمن بین المللی موسسات رده بندی (IACS) ویا موسسات مجاز رده بندی ایرانی طبقه بندی شده باشد ، کشتی طبقه بندی شده تلقی می گردد . سن پیش فرض برای کشتی های فله بر (می تواند کالای فله جامد یا مایع حمل کند) یا فله بر ترکیبی (می تواند هم کالای فله جامد و هم کالای فله مایع حمل کند) 10 سال و برای سایر کشتی ها 15 سال است . اگر این کشتی ها در خطوط منظم کشتیرانی کنند ، محدوده سنی به 25 سال می رسد . کشتی های کانتینر بر ، خودروبر یا OHGC در صورت تردد در خطوط منظم 30 سال محدوده سنی دارند .