1-یک سری نقص عضو ها و جراحت ها هستند که در نظریات پزشکی قانونی به طور مشخص در مورد آنها ارش و یا دیه مقدر در نظر گرفته نمی شود . یعنی نظریات پزشکی قانونی مراکز مختلف با همدیگر تفاوت دارند . از آنجائیکه کتاب مرجع مورد استفاده توسط پزشکان مستقر در پزشکی قانونی همگی یکسان می باشد و از آنجائیکه اکثر این عزیزان همگی در رشته تخصصی پزشکی قانونی بعد از طی دوران پزشکی عمومی فارغ التحصیل شده اند و طبیعتا توانائی کافی برای استنباط دقیق کتاب مرجع را دارند انتظار می رود دقت کافی در این زمینه مبذول نمایند . با هم به یکسری از مواردی که بعضا در مورد آنها تا به حال بحث نشده است و یا اینکه در نظریه های مختلف پزشکی قانونی آراء متفاوتی در مورد آنها صادر شده است می پردازیم .
2- آسیب دیدگی نسوج بافت های بدن یکی از مواردی است که در نظریه های پزشکی قانونی همیشه ابهام زیادی در آن وجود دارد ! معمولا در اکثریت نظریات پزشکی قانونی ارش مشخصی در این مورد دیده نمی شود و برعکس روندی که معمولا دیه و ارش آسیب های سر و صورت در این زمینه بیشتر است در این مورد خاص ظاهرا اینگونه نیست ! آنطور که معمول است ارش آسیب نسوج بدن باید توسط پزشکی قانونی تعیین شود و این موضوع نه به قاضی دادگاه ارتباط دارد و نه دیه مقدر دارد . در صورتیکه در نظریه ابتدائی پزشکی قانونی در این زمینه ارش اعلام نشود در نظریه نهائی حتما باید در این مورد ارش اعلام گردد.
3- دیه استخوان های نازک نی و درشت نی نیز معمولا از آن مواردی است که همواره دیه و ارش آن ابهام آفرین بوده است ؟ یکی از مشکلات این بوده است که در بعضی نظرات هر دو استخوان مجموعا به عنوان استخوان اصلی ساق پا در نظر گرفته می شوند و در بعضی نظرات هر کدام از این استخوان ها به تنهائی به عنوان استخوان اصلی ساق پا محاسبه می شود . مشکلاتی که آراء دادگاهها در زمینه دیه شکستگی و خردشدگی این استخوان ها به وجود آورد و با هم هماهنگ نبود کار را به صدور رای در این زمینه در دیوان عدالت اداری رساند ! نهایتا رایی که توسط هیات عمومی دیوان عدالت اداری در این زمینه تصویب شد ، دیه هر کدام از این استخوان ها را به صورت جدا و بدون ارتباط با استخوان دیگر اعلام کرد ! بنابراین دیه شکستن هر کدام از استخوان های فوق اگر بدون عیب درمان شود که معمولا نیز اینگونه است 8 درصد دیه کامل است و اگر درمان نشود یا با عیب درمان شود 10 درصد دیه کامل است . حالا اگر هر کدام از استخوان های فوق به گونه ای شکسته شود که بتوان گفت خرد شده است و بدون عیب درمان شود 13.33 درصد دیه دارد و اگر درمان نشود یا با عیب درمان شود 16.66 درصد دیه دارد .
4- دیه استخوان های زند اعلی و زند سفلی نیز مشابه دیه استخوان های نازک نی و درشت نی دارای ابهام بود که خوشبختانه ابهام این موضوع نیز نهایتا حل گشت . استخوان های فوق در ساعت دست واقع شده اند و اتصال دهنده ساعد با کف دست می باشند . محاسبه دیه این دو استخوان نیز با توجه به قاعده کلی دیه شکستگی و خرد شدگی استخوان انجام می شود . دیه شکستن هر کدام از استخوان های فوق اگر بدون عیب درمان شود 8 درصد دیه کامل است و اگر درمان نشود یا با عیب درمان شود 10 درصد دیه کامل است . حالا اگر هر کدام از استخوان های فوق به گونه ای شکسته شود که بتوان گفت خرد شده است و بدون عیب درمان شود 13.33 درصد دیه دارد و اگر درمان نشود یا با عیب درمان شود 16.66 درصد دیه دارد . در صورتیکه هر دو استخوان شکسته شود با توجه به درمان پذیر بودن یا درمان پذیرنبودن مجموع این دو دیه محاسبه می شود (البته این موضوع از
نظر من منطقی نیست) .
5- کاهش سطح هوشیاری خفیف و شدید نیز از مصادیقی است که ارش مشخصی ندارد . کاهش سطح هوشیاری طبق جدول مربوطه دارای دو جدول جداگانه است که در هر جدول 4 کلاس مختلف وجود دارد . تعیین ارش اختلالات هوشیاری خفیف و شدید باید توسط پزشکی قانونی با دقت کامل مشخص گردد و نمی توان هیچ عدد ثابتی را به عنوان ارش مربوطه مشخص کرد . این مورد از سخت ترین موارد محاسبه ارش توسط پزشکی قانونی است و دقت بیش از حدی در این زمینه نیاز دارد .
6- آسیب دیگری که دقیقا میزان دیه و یا ارش آن مشخص نشده است آسیب به رباط ها (چه رباط داخلی و چه رباط صلیبی و یا رباط ACL) و مینیسک پا می باشد . البته یکی از دلایلی که باعث می شود در این موارد نتوان به درستی نظر داد این است که میزان پارگی نیز در مقدار دیه تاثیر مستقیمی دارد و معمولا رباط ها و مینیسک پا با شدت های متفاوت پاره می شوند و طبیعی است که دیه یا ارش متفاوتی دارند . شاید بهتر باشد در مورد پارکی کامل این قسمت ها میزان ارش دقیقی را اعلام کرد . ارشی که با توجه به دستورالعمل های جاری در مورد پارگی کامل هر کدام از رباط ها و یا آسیب به مینیسک پا در نظر گرفته می شود معمولا 8 درصد دیه کامل می باشد .
7- آسیب به ستون فقرات و یا مهره های آن یکی دیگر از مواردی است که باعث بحث و جدل های بسیاری شده است . معمولا آسیب به یکی از مهره های ستون فقرات معادل آسیب به کل ستون فقرات در نظر گرفته می شود و از همان قوانینی استفاده می شود که برای دیه و ارش ستون فقرات در نظر گرفته می شود . البته بعضی مهره ها (مهره های گردن و ...) در این زمینه استثنا می باشند . تعریف ما از شکستگی ستون فقرات ، شکستن یک یا چند مهره از مهره های ستون فقرات به جز مهره های گردن و استخوان دنبالچه است . در صورتیکه شکستگی و یا خم شدن ستون فقرات عوارض دیگری هم داشته باشد ارش های دیگری هم به دیه کامل که بابت شکستگی یا خمیدگی ستون فقرات در نظر گرفته می شود اضافه می گردد . توجه داشته باشید که در این حالت چون بیمه ها برای یک فرد بیش از دیه فوت فرد مبلغی نمی پردازند مقادی اضافی را باید خود مقصر حادثه پرداخت کند . تنها در حالتی که شکستن ستون فقرات بدون عیب درمان شود کمترین میزان دیه را که برابر با 10 درصد دیه کامل می باشد دارد و بنابراین شکستگی های این ناحیه یکی از خطرناکترین و پر هزینه ترین آسیب های است که می تواند در حوادث به فرد وارد گردد .
8- آسیب به کشکک پا (یا زانو) نیز از دیگر موارد مبهم می باشد . معمولا آسیب به کشکک پا خوب می شود و بنابراین ارش آن از قاعده مرسوم ارش استخوان های اندام ها استخراج می گردد . ارش آسیب به کشکک پا یک دهم ارش عضو مربوطه است اگر درمان نشود و چون معمولا خوب می شود چهار پنجم آن محاسبه می گردد که برابر با 8 درصد دیه کامل می باشد .