1- این موضوع از آن مباحثی است که باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد و معمولا جواب قاطعی هم ندارد . سعی می کنم در سه یا چهار قسمت که امروز و روزهای آتی منتشر می شود موضوع را به خوبی تشریح کنم . اگر در اینترنت در این زمینه به جستجو بپردازیم معمولا گرایش انتخاب به سمت بیمه عمر است در حالیکه اگر بدون پیش داوری بخواهیم در این زمینه نظر بدهیم علت این گرایش این است که نمایندگان و بازاریابان بیمه های عمر بیشتر در اینترنت فعال هستند (و کلا بیشتر فعال هستند چون برای خودشان هم این موضوع سودمند است) در حالیکه معمولا کارمندان سازمان تامین اجتماعی در زمینه تبلیغ انواع بیمه های تامین اجتماعی فعال نیستند و اصلا اهمیت خاصی برایشان ندارد و در هر صورت کارمندی هستند که سر ماه حقوقشان را می گیرند و حتی در صورتیکه به صورت حضوری هم ازشان راهنمایی خواسته شود کمتر اطلاعات بدرد بخوری می توانی از آنها به دست آوری ! البته استثناهای تمامی سیستم ها را نباید نادیده گرفت و ذکر این نکته ضروری است که انسانهای کوشا و صدیق در همه جا حضور دارند هر چند اندک !
2- به طور کلی اصلا مقایسه این دو نوع بیمه خالی از اشکال نیست . بیمه تامین اجتماعی یک بیمه اجتماعی است در حالیکه بیمه های عمر جزء بیمه های تجاری محسوب می شوند . هر چند در این دو سیستم معمولا سعی می شود اصول بیمه ای یا آکچوئری به روش های مختلف لحاظ شود ولی ماهیت سازمان تامین اجتماعی لزوما تجاری نیست و در بعضی مواقع نقش حمایتی هم به خود می گیرد (نقشی همانند بهزیستی یا کمیته امداد و ...) . با قوانینی که به درست یا غلط (که شاید خیلی از آنها غلط بوده باشد) در بعد از انقلاب به مرور به قانون تامین اجتماعی افزوده شد نقش حمایتی پررنگ تر و نقش تجاری آن کمرنگ تر شد و این موضوع عامدانه بود زیرا سیستم به این نتیجه رسیده بود که حتی اگر با پرداخت اندکی بتواند گروه های آسیب پذیر را بیمه شده و مستمری بگیر تامین اجتماعی کند بهتر از این است که این افراد بعدا تحت پوشش کمیته امداد یا سازمان بهزیستی و یا سازمان های حمایتی دیگر در آیند . گفته های اخیر پرویز فتاح سرپرست کمیته امداد امام خمینی نشاندهنده همین دیدگاه است. وی در مصاحبه ای گفت "ما باید تمامی رانندگان برون شهری را بیمه تامین اجتماعی کنیم تا اگر حادثه ای برای این افراد اتفاق بیفتد ، بیمه تامین اجتماعی برای آنها پوشش مستمری و درمانی برقرار کند وگرنه همه آنها به سمت کمیته امداد می آیند". بیمه هایی مانند بیمه قالیبافان و یا کارگران ساختمانی دقیقا براساس همین الگو ارائه شدند که در آن حق بیمه عمدتا توسط دولت پرداخت می شود (بخوانید نمی شود) و سهم ناچیزی توسط بیمه شده پرداخت می گردد.
3- یکی از نکاتی که اهمیت زیادی دارد پایداری یک سیستم است . شاید این روزها به مدد شبکه های اجتماعی انواع و اقسام اعتراضات و تظاهراتی را دیده باشید که در اعتراض به از بین رفتن پول سپرده گذاران در بانک ها (مانند کاسپین ، فرشتگان و ...) یا عدم گرفتن حقوق و مزایا یا مستمری (مانند صندوق فولاد) انجام گردیده است . احتمالا با خودتان پرسیده اید که از کجا معلوم که بعد از این همه پرداخت پول ، تعهداتی که توسط بیمه ها باید انجام گردد به خوبی انجام شود . مخصوصا در جامعه ما که کلا با تغییر رئیس جمهور امکان دارد همه چی کن فیکون شود و یک دستورالعمل جامع و فرابخشی و فرازمانی در بسیاری از زمینه ها اصلا وجود ندارد . هم در زمینه بیمه ها و هم در زمینه صندوق ها ، ورشکست شده داشته ایم . بیمه توسعه که یکی از خدماتش بیمه عمر بود ورشکست شد و البته صندوق فولاد که یک صندوق بازنشستگی بود نیز ورشکست شد . تقریبا می توانم بگویم که می توان به از بین نرفتن پول در بیمه های تجاری و سازمانی مطمئن بود (البته در زمینه زمان انجام تعهدات بحث می کنم !) ولی واقعیت این است که سازمان تامین اجتماعی بزرگترین سازمان در این کشور از نظر تعداد بیمه شده و مستمری بگیر است و اگر خدای ناکرده در انجام تعهداتش دچار مشکل شود کل کشور را بحران بزرگی فرا می گیرد . الان صندوق فولاد از نظر تعداد بیمه شده در حد یک صدم تامین اجتماعی هم نیست با این حال مساله ساز شده است و مستمری بگیرانش چند مدت یک بار تجمع برگزار می کنند بنابراین این موضوع در سطح نظام مهم است (نه دولت خاصی) که حمایت های لازم صورت پذیرد که این سازمان در پرداخت هایش دچار مشکل نشود (سازمان تامین اجتماعی تنها سازمانی است که هنوز از دولت کمک مالی نمی گیرد) .